Běła cycawka
Běła cycawka (Lamium album)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Asteridy
Euasteridy I
rjad: (Lamiales)
swójba: Cycawkowe rostliny (Lamiaceae)
podswójba: (Lamioideae)
ród: Cycawka[1][2] (Lamium)
družina: Běła cycawka
wědomostne mjeno
Lamium album
L.
Wobdźěłać
p  d  w

Běła cycawka (Lamium album) je rostlina z roda cycawkow a swójby cycawkowych rostlinow.

Běła cycawka
Kćenja
Ilustracija (Jacob Sturm, 1796)

Běła cycawka je wjacelětna, zelišćowa, zymokruta rostlina. Wona docpěje wysokosć wot 20 hač do 50 cm. Rostlina ma podzemske wuběžki.

Stołpiki su najčasćišo jednore a štyrihranite.

Łopjena su napřećostejne, stołpikate, třiróžkate-owalne, na spódku słabje wutrobojte, na kromje hrubje rězate, dołho kónčkojte a docpěja dołhosć mjezy 3 a 7 cm.

Rostlina kćěje wot apryla hač do awgusta (oktobra). Kćenja su běłe, sedźace w mutličkojtych, 6- hač do 16-kćenjowych dźělokwětnistwach w rozporach hornich stołpikate łopjenow a docpěja dołhosć mjezy 20 a 25 mm (2-3cm). Keluch je likojty z njerunymi wótrymi zubkami. Króna docpěje dołhosć mjezy 2 a 2,5 cm a ma horje zhibowanu rołku, je 2-hubowa z wjelbowanej hornjej hubu a 3-lapatej dele fałdowanej delnjej hubu a je dlěša hač keluch. Hornja huba ma dołhe kosmy. Bóčne wotrězki delnjeje huby maja po 1 šwižnolancetojtym zubje. Srjedźne lapy su nutř rězane a 2-kónčkate. 4 stameny maja brune, běłošešerjaće brodate, husto pod hornjej hubu ležace próšniki.

Dalše informacije

wobdźěłać

Kćenja ze jara cokorowym nektarom buchu wosebje wot čmjełow wopróšene. Čmjeły z dołhim rypačkom nektar wotprědka docpěja, mjeztym zo čmjeły z krótkim rypačkom kćenja deleka nakusnju.

Běła cycawka je picowanska rostlina za pčoły a za čmjeły.

Stejnišćo

wobdźěłać

Běła cycawka rosće pod kerčinami, (žiwymi) płotami, na pućowych kromach, na smjećišćach, lěsnych kromach, w přirowach, na murjach, hnójnych hromadach, w juchowych jamach. Preferuje čerstwe, wutkate pódy.

Rozšěrjenje

wobdźěłać

Běła cycawka je we wulkich dźělach Europy, sewjernej a wuchodnej Aziji rozšěrjeny.

Wužiwanje

wobdźěłać

Kćenja hižo za čas srjedźowěka bu k hojenskim zaměram wužiwane, kaž na při. přećiwo tuberkulozy, infekcijam dychanskich pućow atd.

  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 63.
  2. W internetowym słowniku: Taubnessel
  • GU Maxi-Kompaß Blumen, ISBN 3-7742-3852-9, strona 201 (němsce)
  • GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, stronje 202-203 (němsce)
  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 74 (němsce)
  • Seidel/Eisenreich: BLV Bestimmungsbuch Blütenpflanzen, ISBN 3-405-13557-5, stronje 104-105 (němsce)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 192 (němsce)
  • Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)

Eksterne wotkazy

wobdźěłać

« Běła cycawka » w druhich projektach Wikimedije:

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije