Wikipedija

Čerwjena bozanka

Čerwjena bozanka (Sambucus racemosa) je rostlina ze roda Bozanka ze swójby pižmonkowych rostlinow (Adoxaceae).

Čerwjena bozanka
Čerwjena bozanka (Sambucus racemosa) z jeje čerwjenymi płodami
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Asteridy
Euasteridy II
rjad: (Dipsacales)
swójba: Pižmonkowe rostliny (Adoxaceae)
ród: Bozanka[1][2] (Sambucus)
družina: Čerwjean bozanka
wědomostne mjeno
Sambucus racemosa
L.
Galerija fotow we Wikimedia Commons
Projektowa strona Wikipedija:Projekt za botaniku
Wobdźěłać
p • d • w

Wopis

wobdźěłać

Čerwjena bozanka je kerk abo małki, w prawym měrje rozhałuzowany štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 1 hač do 4 metrow.

Hałuzy je zrunane abo tróšku přewisuja.

Skora je swětło brunošěra a ma mnoholičbne wulke korkowe brodawki.

Łopjena

wobdźěłać

Přećiwostejne łopjena wobsteja z 5 owalnych hač jejkojtych, wótro zubatych pjerkowych łopješkow, kotrež su něhdźe 5-10 cm dołhe, na hornim boku ćmowozelene, na delnim boku módrojte a jenož mało móškaće kosmate. Zwjetša su pjećličbnje njeporowje pjerite. Při wuhonjowanju w nalěću wone su načerwjeń přeběžane na rozdźěl wot družiny čorneje bozanki (Sambucus nigra) (=rozeznawanske znamjo).

Nazymske barbjenje je blědožołte. Při rozrybowanju sylnje, tróšku njepřijomnje wonjeja.

Kćenja

wobdźěłać

Kćěja wot apryla hač meje. Kwětnistwo je něhdźe 5 hač 8 cm dołha, jejkojta pakić. Małke kćenja su kremoběłe a so z łopjenami jewja. Wone přijomnje wonjeja.

Płody

wobdźěłać

Płody su ćěmnočerwjene jahody, kotrež su njejědojte. Ale jich płodowe mjaso je jenož po wohrěwanju jědźna.

Jeničce symjenja wobsahuja jědojty sambunigrin, kotryž sylny bluwanski powabk zawinuje.

Ptaki rad płody jědźa.

Stejnišćo

wobdźěłać

Rosće w swětłych kerčinach, jehlinowych lěsach, na kromach, na pućnych kromach. Preferuje słónčne hač połsćinowe stejnišća na wutkatych čumpatych pódach.

Rozšěrjenje

wobdźěłać

Rostlina je w srjedźnej a južnej Europje, južnje hač do Pyrenejow, sewjerneje Italskeje a Bołharskeje rozšěrjena, při čimž w Skandinawiskej jenož z kulturow wodźiwjena a w Alpach we wysokosćach wot hač do 1400 m wustupuje.

Nimo toho tež w Prědnjej Aziji hač Chinskeje wustupuje.

Wužiwanje

wobdźěłać

Kćenjowe a jahodowe hałuzy wužitneje rostliny so jako wazowu debu wužiwaja. Płody so móžeja kaž te wot družiny čorna bozanka předźěłaja.

Nóžki

wobdźěłać
  1. ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 51.
  2. ↑ W internetowym słowniku: Holunder

Žórła

wobdźěłać
  • Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5, stronje 364-365 (němsce)
  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 462 (němsce)
po němskej wikipediji:
  • Haeupler, Muer: Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutschlands. 2. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2007). ISBN 978-3-8001-4990-2
  • Erhardt, Götz, Bödeker, Seybold: Zander - Handwörterbuch der Pflanzennamen. 17. Auflage; Ulmer Verlag, Stuttgart (2002). ISBN 3-8001-3573-6
  • Botanica - Das Abc der Pflanzen. 10000 Arten in Text und Bild; Tandem Verlag (2003). ISBN 3-8331-1600-5
  • Aichele, D., Golte-Bechtle, M.: Was blüht denn da: Wildwachsende Blütenpflanzen Mitteleuropas. Kosmos Naturführer (1997)
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije