Wšědna mydlica
| |
| Wšědna mydlica (Saponaria officinalis) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eudikotyledony Jadrowe eudikotyledony | |
| rjad: | (Caryophyllales) |
| swójba: | Nalikowe rostliny (Caryophyllaceae) |
| ród: | Mydlica[1][2] (Saponaria) |
| družina: | Wšědna mydlica |
| wědomostne mjeno | |
| Saponaria officinalis | |
| L. | |
Wšědna mydlica (Saponaria officinalis) je rostlina ze swójby nalikowych rostlinow (Caryophyllaceae).
Wopisanje wobdźěłać
Wšědna mydlica je trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć wot 30 hač do 80 cm.
Stołpiki su nahe abo rozpjeršene krótkokosmate.
Łopjena su přećiwostejne, lancetojte hač jejkojte. Wone njesu tři podołhostne nerwy a docpěwaja dołhosć wot 5 hač do 10 cm.
Kćenja wobdźěłać
Kćěje wot junija hač do septembra. Kćenja docpěja šěrokosć wot 2,5 cm a steja w nakónčnych pozdatnych wokołkach. Krónowe łopješka su swětłoróžojte abo ćmoworóžojte, druhdy běłe, zarězane. Keluch je cylindriski, nahi, čerwjenojty abo róžojty a docpěje dołhosć wot 20 hač do 25 mm.
Maćizny wobdźěłać
Podzemske dźěle rostliny wobsahuja 2-5 procentow saponinow. Tute su prjedy jako narunanje za mydło słužili, dokelž hromadu z wodu tworja pěnu a wuwiwaja myjnu móc.
Stejnišćo wobdźěłać
Rosće w njerodźowych wobrostach na rěčnych brjohach, na pućach, na drjebiznowych městnach, na nasypach a na ladźe. Ma radšo wutkate, kamjentne abo pěskowe pódy.
Rozšěrjenje wobdźěłać
Rostlina je w nimale cyłej Europje rozšěrjena.
Nóžki wobdźěłać
- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 273.
- ↑ W internetowym słowniku: Seifenkraut
Žórła wobdźěłać
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, stronje 48, 202 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 32 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
Eksterne wotkazy wobdźěłać
- Wšědna mydlica. W: FloraWeb.de. (němsce)