Rěčespyt
wědomosć za přepytowanje čłowjeskeje rěče
Rěčespyt (tež linguistika, přir. łać. lingua = rěč) je wědomosć wo rěčach, jich klasifikaciji, natwarje, zwukowej a pisanej formje.
Přistupy linguistiki wobdźěłać
Eksistujetaj znajmjeńša dwaj přistupaj k přeslědźowanju rěče:
- synchrony, při kotrymž so wěsta rěč abo fenomen we wobłuku jednoho konkretneho časa přepytuje.
- diachrony, při kotrymž so wěsta rěč abo fenomen we swojim wuwiwanju přepytuje.
Dźělenje linguistiki wobdźěłać
Linguistika móže so po rozdźělnych kriterijach dźělić:
- Předmjety studowace konkretne rěče (např. sorabistika, bohemistika, anglistika, hispanistika, sinologija, japanologija atd., kotrež studuja serbšćinu, čěšćinu, jendźelšćinu, španišćinu, chinšćinu, japanšćinu atd.) abo rěčne swójby, hałuzy, skupiny (slawistika, germanistika, romanistika, orientalistika, indoeuropeistika atd.).
- Předmjety studowace postajene dźěle rěče: fonetika, fonologija, morfologija a syntaksa, leksikologija a semantika, stilistika, etymologija, dialektologija a onomastika.
rěčespytne discipliny
(fonologija |
fonetika |
gramatika
(morfologija |
syntaksa) |
leksikologija |
frazeologija |
semantika |
onomastika |
dialektologija |
stilistika) |
generatiwiski rěčespyt |
kognitiwiski rěčespyt |
komparatiwistski rěčespyt |
neurorěčespyt |
pragmatika |
psychorěčespyt |
sociologiski rěčespyt |
stawizniski rěčespyt
(etymologija) |
synchroniski rěčespyt |
teoretiski rěčespyt |
typologiski rěčespyt
ortografija |
pismowstwo |
stawizny rěčespyta