Pětr Młónk

Pětr Młónk (tež Młóńk, Młynk; * 19. měrca 1805 w Žičenju; † 6. februara 1887 w Małej Boršći) bě serbski ludowy basnik a narodny prócowar.

Žiwjenje

Pětr Młónk narodźi so 1805 jako syn roboćanskeho žiwnosćerja a ćěsle w Žičenju. Dokelž słužeše wón hižo zahe pola burow, wopytowaše hač do lěta 1818 šulu w Hodźiju jenož njestajnje. Wot swojeho 17. lěta běše Młónk wobsedźer małeje žiwnosće w Dźiwoćicach a woženi so 1822, zo by so wojerskej słužbje wzdać móhł. Ze zawjedźenjom powšitkowneje wojerskeje słužby w Sakskej, po kotrejž tež ženjeni do wójska dyrbjachu, běše Młónk wot 1825 do 1833 wojak w Drježdźanach. So nawróćiwši, chodźeše wón na robotu a k buram na dźěło. Wot lěta 1844 do 1847 běše wón mjez dźěłaćerjemi twara železniskeje čary Drježdźany–Zhorjelc njedaloko Hodźija. Młónk móžeše so tu wuspěšnje za prawo wužiwanja serbšćiny zasadźić, po tym zo sej dohladowar wot serbskich dźěłaćerjow žadaše, so jich maćeršćinje wzdać. Němskim dźěłaćerjam, za čas twara železnicy w serbskich swójbach zadomjenych, při tym hrožeše, zo jich nóclěh zhubja. Młónk běše zdobom wjesny sudnik w Dźiwoćicach a nawjedowaše připódla často procesion přewodźenja zemrětych wot domu na kěrchow. W lěće 1867 so wón na wuměnk poda. Při přewodźenju małeho dźěsća zemrě Pětr Młónk, wot Božej ručki zajaty, 6. februara 1887 na hórce mjez Małej Boršću a Praskowom. Pohrjeb, na kotrymž so mnoho Serbow wobdźěli, bě 9. februara w Hodźiju. Na městnje smjerće dopomina hač do dźensnišeho prosty wopomnjenski kamjeń z jeho inicialemi na Młónka.

Skutkowanje

Wopomnjenski kamjeń mjez Praskowom a Małej Boršću

Młónk basnješe hižo na straži we wojerskej słužbje, ale tež jako dźěłaćer při twarje železnicy. Tute wudźěłki pak w ćišću njewozjewješe a zažne twórby pozdźišo tež zniči. Hakle Jan Arnošt Smoler spózna 1848 jeho basniski dar a zdoby jeho k wotćišćenju twórbow w Tydźenskich Nowinach. Młónk zbasni něhdźe tysac pěsnjow, kotrež běchu často nabožneho, ale tež žortniweho a powučaceho razu. Nimo toho spisa Młónk składnostne basnje, kotrež sebi ludźo často k swójbnym podawkam pola njeho skazachu. Z tym běše wón z přikładom mnohim serbskim ludowym basnikam po nim a ludowi spisowaćeljo kaž Hańža Budarjowa, Handrij Falka, Jan Hajnca, Gusta Hatas abo Jan Kruža orientowachu so w swojej dźěławosći na nim. Jeho zhromadźene basniske twórby so 1879 w Budyšinje pod titulom Kěrluše a spěwy wot Pětra Młónka w Dźiwoćicach wudachu.

W rewoluciskim lěće 1848 podpěra wón Wulku próstwu Serbow (Maćičnu peticiju), běše zapisowar Serbskeho towarstwa w Třoch Hwězdach, załoži zhromadnje z Jaroměrom Hendrichom Imišom 1862 Serbske ewangelske knihowe towarstwo a skutkowaše w nim hač do swojeje smjerće jako zapisowar. Młynk běše čłon Maćicy Serbskeje a wuzwoli so 19. apryla 1876 na jeje čestneho čłona.

Literatura

Manfred Laduš-Hermančanski: W Dźiwoćicach dźensa lědma znaty. K 200. narodninam ludoweho pěsnjerja Pětra Młónka. W: Serbskej protyce 2005, str. 65–68.

Žórle

Jan Křižan: Posmjertna wopomnjenka k wobrazej Pětra Młóńka, serbskeho basnika z ludu. W: Časopis Maćicy Serbskeje. Lětnik 64 (1911), čo. 1, str. 88. (hsb.)
Franc Šěn: Młóńk, Pětr. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 385sl.