Přibysław

město w Braniborskej


Přibysław[2] (němsce Prenzlau) je město na sewjerowuchodźe Braniborskeje. Je wokrjesne město a zarjadniske sydło Uckermarkskeho wokrjesa a historiske srjedźišćo regiona. W srjedźowěku słušeše hromadźe z Berlinom-Chelnom, Frankobrodom a Stendalom k najwjetšim městam braniborskeje marki.

Přibysław
němsce Prenzlau
Přibysław na karće Braniborskeje
Přibysław na karće Braniborskeje
DEC
Wopon
Wopon
Wopon
Zakładne daty
stat Němska Němska
zwjazkowy kraj BraniborskaBraniborska Braniborska
wokrjes Uckermark
wysokosć 30 metrow n.m.hł.
přestrjeń 142,96 km²
wobydlerstwo 19.022 (31. dec 2023)[1]
hustosć zasydlenja 133 wob. na km²
póstowe čisło 17291
předwólby (+49) 03984, 039851
awtowa značka UM, ANG, PZ, SDT, TP
Politika a zarjadnistwo
měšćanosta Hendrik Sommer (bjezstronski)
adresa Am Steintor 4
17291 Prenzlau
webstrona prenzlau.eu
Połoženje w Braniborskej
Karta
Karta
53.316666713.8666667

Městnostne mjeno je słowjanskeho pochada a bu w němskich zapiskach mjez 15. a 19. lětstotkom pisane pak jako Prentzlau/Prenzlau, pak Prentzlow/Prenzlow. Serbske městne mjeno je najskerje rekonstruowane.

Geografija

wobdźěłać

Město nadeńdźe so něhdźe sto kilometrow sewjernje Berlina a połsta kilometrow zapadnje Šćećina. W Přibysławje wotpušći rěčka Ucker Delni Uckerski jězor – najwjetši ze wšěch Uckermarkskich jězorow – do směra na Šćećinski zaliw.

 
Wěža srjedźnych wrotow a Marijina cyrkej

Měšćanski teritorij bě hižo w kamjentnej dobje wobsydleny. Wot 7. lětstotka zasydlichu so prěnje słowjanske kmjeny a mjez 10. a 13. lětstotkom wuwi so sydlišćo k centralnemu hrodowskemu kompleksej. Wot 10. do 12. lětstotka nasta słowjanske hrodźišćo zapadnje rěki Ucker a wot 11. lětstotka słowjanske sydlišćo wokoło hrodu. Kónc 12. lětstotka wołachu pomorscy wójwodźa w běhu němskeje wuchodneje kolonizacije wjele nižoněmskich sydlerjow do Uckermarki, kiž załožichu swójske sydlišća.

Přibysław naspomni so prěni raz we wopismje z lěta 1187 jako bydlišćo wěsteho měšnika Šćěpana (Stephanus sacerdos Prinzlauiensis) a bu w lěće 1188 dokładnišo wopisany jako hrodowe sydlišćo Prenczlau z torhošćom a korčmu. K sydlišću słušeštej tež cyrkej a jedna z třoch pomorskich pjenježernjow. 1234 dósta Přibysław wot wójwody Barnima I. měšćanske prawa. 1250 měješe město hižo štyri cyrkwje a jedyn klóšter, mjez nimi Marijina cyrkej jako prěnja halowa cyrkej wuchodnje Łobja.

W Třicećilětnej wójnje bu město ćežko wobškodźene a potom hakle kónc 17. lětstotka přez Hugenotow zaso wobsydlene.

Nacionalsocialisća zničichu w nowembrje 1938 w lěće 1832 natwarjenu synagogu kaž tež wobě židowskej pohrjebnišći. W Druhej swětowej wójnje bu potom wulki dźěl stareho města zničene.

Přibysław leži při awtodróhomaj A 11 (Berlin–Šćećin) a A 20 (přez Roztok do Lubicy kaž tež při železniskej čarje Berlin–Stralsund.

  1. Ludnosć w Braniborskej po gmejnach dnja 31. decembra 2023 na statistik-berlin-brandenburg.de
  2. Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, Budyšin 1927.
  Commons: Přibysław – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije