Přibysław

město w Braniborskej


Přibysław[2] (němsce Prenzlau) je město na sewjerowuchodźe Braniborskeje. Je wokrjesne město a zarjadniske sydło Uckermarkskeho wokrjesa a historiske srjedźišćo regiona. W srjedźowěku słušeše hromadźe z Berlinom-Chelnom, Frankobrodom a Stendalom k najwjetšim městam braniborskeje marki.

Přibysław
němsce Prenzlau
Wopon
Wopon
Zakładne daty
stat Němska Němska
zwjazkowy kraj BraniborskaBraniborska Braniborska
wokrjes Uckermark
wysokosć 30 metrow n.m.hł.
přestrjeń 142,96 km²
wobydlerstwo 18.706 (31. dec 2021)[1]
hustosć zasydlenja 131 wob. na km²
póstowe čisło 17291
předwólby (+49) 03984, 039851
awtowa značka UM, ANG, PZ, SDT, TP
Politika a zarjadnistwo
měšćanosta Hendrik Sommer (bjezstronski)
adresa Am Steintor 4
17291 Prenzlau
webstrona prenzlau.eu
Połoženje w Braniborskej
Karta
53.316666713.8666667

Městnostne mjeno je słowjanskeho pochada a bu w němskich zapiskach mjez 15. a 19. lětstotkom pisane pak jako Prentzlau/Prenzlau, pak Prentzlow/Prenzlow. Serbske městne mjeno je najskerje rekonstruowane.

GeografijaWobdźěłać

Město nadeńdźe so něhdźe sto kilometrow sewjernje Berlina a połsta kilometrow zapadnje Šćećina. W Přibysławje wotpušći rěčka Ucker Delni Uckerski jězor – najwjetši ze wšěch Uckermarkskich jězorow – do směra na Šćećinski zaliw.

StawiznyWobdźěłać

 
Wěža srjedźnych wrotow a Marijina cyrkej

Měšćanski teritorij bě hižo w kamjentnej dobje wobsydleny. Wot 7. lětstotka zasydlichu so prěnje słowjanske kmjeny a mjez 10. a 13. lětstotkom wuwi so sydlišćo k centralnemu hrodowskemu kompleksej. Wot 10. do 12. lětstotka nasta słowjanske hrodźišćo zapadnje rěki Ucker a wot 11. lětstotka słowjanske sydlišćo wokoło hrodu. Kónc 12. lětstotka wołachu pomorscy wójwodźa w běhu němskeje wuchodneje kolonizacije wjele nižoněmskich sydlerjow do Uckermarki, kiž załožichu swójske sydlišća.

Přibysław naspomni so prěni raz we wopismje z lěta 1187 jako bydlišćo wěsteho měšnika Šćěpana (Stephanus sacerdos Prinzlauiensis) a bu w lěće 1188 dokładnišo wopisany jako hrodowe sydlišćo Prenczlau z torhošćom a korčmu. K sydlišću słušeštej tež cyrkej a jedna z třoch pomorskich pjenježernjow. 1234 dósta Přibysław wot wójwody Barnima I. měšćanske prawa. 1250 měješe město hižo štyri cyrkwje a jedyn klóšter, mjez nimi Marijina cyrkej jako prěnja halowa cyrkej wuchodnje Łobja.

W Třicećilětnej wójnje bu město ćežko wobškodźene a potom hakle kónc 17. lětstotka přez Hugenotow zaso wobsydlene.

Nacionalsocialisća zničichu w nowembrje 1938 w lěće 1832 natwarjenu synagogu kaž tež wobě židowskej pohrjebnišći. W Druhej swětowej wójnje bu potom wulki dźěl stareho města zničene.

WobchadWobdźěłać

Přibysław leži při awtodróhomaj A 11 (Berlin–Šćećin) a A 20 (přez Roztok do Lubicy kaž tež při železniskej čarje Berlin–Stralsund.

WobrazyWobdźěłać

ŽórłaWobdźěłać

  1. Ludnosć w Braniborskej po gmejnach dnja 31. decembra 2021 na statistik-berlin-brandenburg.de
  2. Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, Budyšin 1927.

WotkazWobdźěłać

  Commons: Přibysław – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije