Jakub Kućank

Jakub Kućank (* 26. julija 1818 w Nuknicy, † 28. junija 1898 w Budyšinje) bě serbski katolski duchowny, kulturny prócowar a spisaćel.

Jakub Kućank (1818–1898).

Žiwjenje

Jakub Kućank, bratrowc Mateja Kućanka narodźi so w Nuknicy jako syn kublerja Jakuba Kućanka a Hany rodź. Bruskec z Chrósćic. Jako chowanc Serbskeho seminara w Praze wuwuči so wón wot 1830 do 1837 na němskim Małostronskim gymnaziju a studowaše po tym hač do 1842 na uniwersiće filozofiju a teologiju. Dnja 21. oktobra 1842 bu Jakub Kućank w Drježdźanach na měšnika wuswjećeny a běše wot 1. decembra 1842 druhi kapłan při serbskej cyrkwi w Budyšinje. Wot lěta 1844 běše wón katechet a tachantowy ceremoniar, poby na to poł lěta jako administrator w Mišnje a běše wot 1846 dźewjeć lět prěni serbski kapłan w Budyšinje. Wot meje 1855 do 1869 skutkowaše wón jako farar serbskeje wosady Našeje lubeje knjenje a powoła so po tym na kanonika do tachantskeho kapitla swj. Pětra. Wot 1879 do 1898 běše wón kantor a senior kapitla a smědźeše tuž dekana w někotrych nastupanjach zastupować. Tři dny po swojej smjerći pochowa so Kućank 1. julija 1898 na Budyskim Mikławšku.

Skutkowanje

Narowny pomnik Mateja a Jakuba Kućanka na Mikławšku

Jakub Kućank běše w štyrcetych lětach 19teho lětstotka mjez wodźacymi wosobami serbskeho zjawneho žiwjenja a słušeše w lěće 1847 k sobuzałožerjam Maćicy Serbskeje. Mjez 1847 do 1849 běše wón prěni, mjez 1850 do 1856 druhi a wot 1857 do 1860 zaso prěni sekretar towarstwa. Mjez druhimi so wón na pjećdźesatym jubileju Maćicy na čestneho sobustawa pomjenuje. Hižo njedołho po załoženju Towarstwa swjateju Cyrilla a Methoda přez Michała Hórnika běše Kućank wot 1862 35 lět jeje předsyda. Wón běše wuběrny rěčnik a wopyta wšelake serbske zhromadźizny a swjedźenje serbskich towarstwow, wjacekróć na přikład w Chrósćicach, Swinjarni, Baćonju a Jaseńcy. W Drježdźanach zawjedźe wón, kaž hižo Ernst Bohuwěr Jakub za ewangelskich Serbow, z přizwolenjom wyšnosće serbske katolske kemše a tute dołho sam wobstara.

Literarna dźěławosć Kućanka wobmjezuje so na jeho młódše lěta. Hromadźe z Ernstom Bohuwěrom Jakubom spisa wón w lěće 1848 prěnju přez Maćicu Serbsku wudatu knihu Serbske Hornje Łužicy abo statistiski zapisk wšitkich serbskich ewangelskich a katolskich wosadow a jich duchownych a wučerjow. Wón załoži a wuda wot nowembra 1848 do decembra 1850 tydźenik Jutnitžku (tež Jutrnička), nowina kotraž běše wosebje na katolskich Serbow wusměrjena. Kućank přełoži a spisa tež wšelake zabawne a nabožne twórby, kaž na přikład Schmidowe powědančko Jutrowne jejka (Budyšin 1848) abo modlerske Dobre symjo (Budyšin 1852).

Před kralom a knježerstwom zastupowaše Kućank prawidłownje zajimy Serbow a přisłušeše často serbskim deputacijam, kotrež kralej a kralowskemu dworej při wosebitych přiležnosćach swěru Serbow wuprajichu. Tak wozjewi kralej Bjedrichej Awgustej II., Janej a Albertej kaž tež pryncej Bjedrichej Awgustej poddanstwo Serbow.

Česćowanja

Sakski kral Albert spožči Jakubej Kućankej ryćerski křiž prěnjeje rjadownje sakskeho zasłužbneho rjada a bamž Leo XIII. křiž „Pro Ecclesia et Pontifice“. Při składnosći pjećdźesatlětneho měšniskeho jubileja pomjenowa jeho bamž Leo XIII. za swojeho čestneho komornika, z čimž so Kućankej tež titul Monsignore přizwoli.

Žórła

• Rudolf Kilank: Kućank, Jakub. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 322.
• Jakub Skala: Nekrolog XXXVI. W: Časopis Maćicy Serbskeje. Lětnik 52 (1899), čo. 1, str. 57–60. (hsb.)
• Handrij Dučman: Pismowstwo katholskich Serbow. Smoler a Pjech, Budyšin 1869, str. 65sl. (hsb.)
• Michał Hórnik: Kućank, Jakub. W: František Ladislav Rieger (wud.): Slovník Naučný. Zwjazk 4: I–Lžidimitrij. Praha 1865, str. 1041.
• Adolf Černý: Kućank, Jakub. W: Jan Otto (wud.): Ottův Slovník Naučný. Zwjazk 15: Krajčij–Ligustrum. Praha 1900, str. 321.