Mozilla Firefox

Mozilla Firefox
	; Mozilla Firefox 48.0 pod Linux Mint
Zakładne daty
Wuwiwarjo:	Mozilla Foundation
Aktualna wersija:	48.0; (3. nowembra 2015)
Testowa wersija:	43.0 beta 3; (02 sierpnia 2016)
Dźěłowy system:	Linux, Mac OS X, Windows, a. dr.
Kategorija:	webowy wobhladowak
Licenca:	MPL/GPL/LGPL trójna licenca
Hornjoserbsce:	haj (wersija 42.0)
Webowe sydło:	www.mozilla.org/firefox

Mozilla Firefox [moʊˈzɪlə ˈfaɪɹfɑks], krótko tež jenož Firefox mjenowany, je swobodny webowy wobhladowak Mozilla-projekta. Wón so w septembru 2002 wozjewi a słušeše w septembru 2013 ze swětowym wičnym podźělom wot něhdźe 18 procentow k třom najčasćišo wužiwanym webowym wobhladowakam.^[2] Wot wersije 31.0 wuńdźe Firefox tež oficielnje w hornjoserbšćinje.

Stawizny

W lěće 2004 rozsudźichu so wuwiwarjo programoweje zběrki Mozilla Application Suite, zo swoju strategiju změnja. Přičina běše mj. dr. rozsud firmy Apple swój wobhladowak Safari na druhim techniskim zakładźe wuwiwać.

Mjeztym zo běchu wuwiwarjo suity Mozilla najprjedy wotpohladali, po móžnosći wšě wažne internetne funkcije kaž webowy wobhladowak, e-mejlowy program, adresnik a HTML-Editor w jednym programowym pakćiku (Mozilla Application Suite) zjednoćić, so tola wšitke programowe komponenty k samostatnym programam wuwichu. Tute měli so přez spěšniše startowanje, snadniše wućeženje składowaka a krótši ličenski čas wuznamjenić.

Funkciju weboweho wobhladowaka přewza Mozilla Firefox. Z e-mejloweje komponenty nasta program z mjenom Mozilla Thunderbird, HTML-editor bu k programej Nvu dale wuwity a skónčnje nasta kalendrowy program Mozilla Sunbird, kotryž jako jenička mjez tutymi nětčišimi samostatnymi programami standardny wobstatk suity Mozilla njeběše, ale jenož programowe rozšěrjenje, kotrež dyrbješe so přidatnje instalować.Wot 2005 so nowa suita programow pod mjenom SeaMonkey dale wuwiwa.

Funkcije a kajkosće

Kaž Mozilla Application Suite wužiwa Firefox tak mjenowanu Gecko Rendering Engine, modul za zwobraznjenje HTML-stronow a na XML bazěrowanu rěč XUL za wuhotowanje grafiskeho powjercha.

Tuchwilu so Firefox we wjace hač 80 rěčach poskići, mjez druhim tež w hornjoserbšćinje. Hornjoserbski Firefox wobsahuje nimo toho hornjoserbsku prawopisnu kontrolu.

Firefox skići móžnosć, zo by so přez šaty (jendźelsce themes) optisce přiměrił a přez rozšěrjenja (jendźelsce extensions) z dalšimi funkcijemi wudospołnił. Z rozšěrjenjemi móža so na přikład wabjenja blokować, phishing wotwobarać, myšowe gesty abo nastroje za webowych wuwiwarjow dodać. Někotre z rozšěrjenjow eksistuja oficielnje abo njeoficielnje z hornjoserbskim přełožkom.^[3] Firefox podpěruje Tabbed Browsing, štož woznamjeni zwobraznjenje wjacorych webowych stronow na registrowych rajtarkach (jendźelsce tabs) jednoho wokna. Nimo toho je RSS we formje dynamiskich zapołožkow móžno. Tute zapołožki aktualizuja so při startowanju wobhladowaka a hodźa so kaž rjadowaki wužiwać. Wužiwar widźi tuž stajnje aktualne zapiski powěsćoweje strony abo webloga na jedyn pohlad.

Podpěrowane platformy

Firefox steji za dźěłowe systemy Microsoft Windows (wot Windows XP), Linux, OS/2 (tež eComStation) a Mac OS X k dispoziciji. Po podaćach zhotowjerja poruči so za Windows/Linux Intel Pentium 4, kotryž SSE2 podpěra, 512 MB RAM a 200 MB składa na krutej tačeli. Werzije za Mac sej Intel x86-procesor a tohorunja 512 MB RAM a 200 MB składa na krutej tačeli žadaja.^[4]

Po zwadźe mjenow dla mjez Debianom a Mozillu wo wuměnjenjach wužiwanja za marki wot Mozilla dósta Firefox w Debianje mjeno Iceweasel. Druhe produkty Mozilla dóstachu tohorunja nowe mjena, kotrež so wšě z Ice započinaja.