Dźěłowy system

Dźěłowy system je nuzne wojmidło mjez hardwary a softwary komputeroweho systema na jednym boku, wójmidło mjez wužiwarjom a jeho programami, kotrež su na tutym komputeru instalowani na tamnym boku. Z druhimi słowami wopisa so dźěłowy system jako zwjazk wšitkich programow, kotrež wuwjedźenje wužiwarskich programow a rozdźělenje hardwarowych (na př. składowak) a softwarowch resorsow (na př. dataja) zmóžnja, podpěraja a kotroluja.

Wotwisnje wot zaměra wužiwanja a požadanjemi wužiwarja spjelnja dźěłowe systemy wšelake nadawki z rozdźělnymi metodami:

• přiměrjenje resorsow hardwary na požadanja wužiwarja a procesy
• organizacija a regulowanje cyłkowneho wotběha komputera, wosebje přirjadowanje wužiwarskich požadanjow k tak mjenowanym wuwjedźenskich jednotam
• wěstotna kontrola a kontrola přistupnych prawow wužiwarja k programam a datam
• wobchowanje integrity a wužiwanych programow a datow
• protokolowanje procesow cyłkowneho systema a měrjenje wukonokmanosćow hardwary

Wužiwarski powjerch systema (User interface) twori bazu za wužiwarja, zo by móhł ze systemom interaktiwnje dźěłać. W powšitkownym poskićeja so wužiwarjej wšelake komandy, z kotrymi so nadawki w dźěłowym systemje spjelnja (na př. kopěrowanje datajy). Moderne dźěłowe systemy zasadźa grafiske wužiwarske powjerchi (Graphical User Interface, GUI). Z pomocu softwarowych interfejsow (Application Programming Interface, API) a k tomu předležacymi, w programěrowanskich bibliotekach zhromadźenymi funkcijami zmóžnja so druhim, wuwiwanym softwaram, słužby dźěłoweho systema wužić. K tomu wobsahuja tute biblioteki dźěłoweho systema hižo mnoho hotowe funkcije.

Zo bychu so wužiwarjej a druhim programam tute móžnosće poskićili, je nuzne, zo so dźěłowy system jako prěni po zaswjećenju komputera wuwjedźe. Přez tak mjenowany boot-proces so z pomocu specielnymi technikami dźěłowy system krok po kroku wuwjedźe a aktiwěruje.