Domjaca wjerjebina
Domjaca wjerjebina[2] (Sorbus domestica) je štom ze swójby róžowych rostlinow (Rosaceae).
| |
| Domjaca wjerjebina (Sorbus domestica) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy I | |
| rjad: | (Rosales) |
| swójba: | Róžowe rostliny (Rosaceae) |
| podswójba: | (Spiraeoideae) |
| podtribus: | (Pyrinae) |
| ród: | Mučnica[1] (Sorbus) |
| družina: | Domjaca wjerjebina[2] |
| wědomostne mjeno | |
| Sorbus domestica | |
| L. | |
Wopis
wobdźěłaćDomjaca wjerjebina je w lěće zeleny štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 8 hač 15 (20) m.
Króna je šěroka, často tróšku njeprawidłowna.
Zdónk ma dołhorozpukanu skoru.
Łopjena
wobdźěłaćMěnjate, dołho stołpikate łopjena su pjerkate. 13-21 łopješkow su dołhojće-eliptiske, na hornim boku čerstwozelene, nahe, na delnim boku zwjetša na hłownych nerwach kosmate a jenož w hornjej połojcy rězane a docpěwaja dołhosć wot 5 cm a šěrokosć wot 2 cm. Cyłkowne łopjency docpěwaja dołhosć wot hač do 25 cm a šěrokosć wot 10 cm.
Kćenja
wobdźěłaćKćěje wot meje hač do junija. Kćenja docpěwaja šěrokosć wot něhdźe 1,5 cm a steji po šesćoch hač po dwacećoch we wokołkowych pakićach a su běłe abo sylnje čerwjenojte. Wone přijomnje wonjeja.
Płody
wobdźěłaćJědźny jabłukowy płód je krušwojta abo kulojta, žołty, na słónčnym boku často čerwjeny. Wone su dołho stołpikate a docpěwaja wulkosć wot 1,5 hač 4 cm. Čerstwje žnjete płody słodźa hłucho a nakisal. Hakle po dlěšim chowanju bywaja tróšku ćěstojte a so hodźa jako sad jěsć.
Stejnišćo
wobdźěłaćRosće w dubowych suchich lěsach a dubowych hrabowych lěsach. Preferuje ćopłe, zwjetša wapnite, kamjenite hlinjane a běłohlinjane pódy.
Rozšěrjenje
wobdźěłaćRostlina je wot sewjerozapadneje Afriki, po iberiskej połkupje a Balkanje hač do Małkeje Azije rozšěrjena. W Němskej předewšěm so w regionach z plahowanjom wina plahuje.
Noty
wobdźěłaćŽórła
wobdźěłać- Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5, strona 340 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 440 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 412 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)