Čorna aronija
| |
| Čorna aronija (Aronia melanocarpa) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| swójba: | Róžowe rostliny (Rosaceae) |
| podswójba: | (Spiraeoideae) |
| tribus: | Pyreae |
| podtribus: | Jadrješkosadowe rostliny (Pyrinae) |
| ród: | Aronija |
| družina: | Čorna aronija |
| wědomostne mjeno | |
| Aronia melanocarpa | |
| (Michx.) Elliott | |
Čorna aronija (Aronia melanocarpa) je rostlina ze swójby róžowych rostlinow (Rosaceae).
Wopis wobdźěłać
Rostlina je kerk, kotryž docpěje wysokosć wot 1 hač do 2 m a je pjelsćojtej aronoji Aronia arbutifolia nastupajo lisćo a kćenja jara podobna, při čimž so spočatne kosmy skoro zhubja. Lisćo so mjenje błyšća.
Kćenja wobdźěłać
Kćěje wot meje hač do junija (wot julija hač do awgusta). Kćenja su dwusplažne.
Kćenja so wot insektow wopróšuja.
Płody a symjenja wobdźěłać
Zrałe jahody su čorne a błyšćace. Wone skoro po zrałoće w nazymje wotpadnu. Płody najěr słódkojće słodźa.
Symjenja wot oktobra hač do decembra zrawja.
Rozšěrjenje wobdźěłać
Rostlina je w sewjerowuchodźe Zjednoćenych statow Ameriki domjaca.
Kulturnej formje wobdźěłać
Znatej kulturnej formje stej Nero a Viking.
Wužiwanje wobdźěłać
Płody so za zhotowanje želeja, marmelady, brěčki, wina a likera wužiwaja.
Wědomostne mjeno wobdźěłać
Prěni dźěl wědomostneho mjena Arónia pochadźa z grjekskeho słowa αρωνια (arōnía) „myšpla“, kotrež słuša k słowu αρια (aría) „mučnica“. Tute mjeno so je na ród ze sewjerneje Ameriki přenjesene.[1]
Druhi dźěl wědomostneho mjeno melanocarpa (musce melanocárpus) „čornopłodowy“ pochadźa z grjekskeho słowa μελαγκαρπος (melágkarpos), kotrež słuša k słowomaj μελας (mélas) „čorny“ a καρπος (karpós) „płód“.[2]
Nóžki wobdźěłać
- ↑ Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. Nikol Verlag, Hamburg 2012, ISBN 978-3-86820-149-9, str. 78.
- ↑ Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. Nikol Verlag, Hamburg 2012, ISBN 978-3-86820-149-9, str. 376.
Žórła wobdźěłać
- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 105 (němsce)
- Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, strona 166 (němsce)
Eksterne wotkazy wobdźěłać
- Zapisk při GRIN (jendź.)
- Zapisk při Plants for a future (jendź.)
- Nastawk při apfelbeere.org (němsce)