Hoberski dušan

Hoberski dušan (Thuja plicata)

systematika

Domena

Eukaryoty

Swět

Rostlinstwo

rjadownja:

(Coniferopsida)

rjad:

(Coniferales)

swójba:

Cypresowe rostliny (Cupressaceae)

podswójba:

Cupressoideae

ród:

Dušan^[1]^[2] (Thuja)

družina:

Hoberski dušan

wědomostne mjeno

Thuja plicata

Donn ex D.Don in Lambert

Wikipedija:Projekt za botaniku

p • d • w

Hoberski dušan (Thuja plicata, syn.: Thuja gigantea) je štom ze swójby cypresowych rostlinow (Cupressaceae).

Wopis

Hoberski dušan je přeco zeleny štom, kotryž docpěje wysokosć wot hač do 50 m. W kulturje jenož wysokosć wot hač do 25 m docpěje.

Króna je na spočatku kehelojta, pozdźišo njeprawidłowna. Deleka je chětro šěroka.

Zdónk docpěje tołstosć wot wjace hač 2 m, předewšěm při starych rostlinach. Skora je čerwjenojta hač ćmowobruna a so w podołhostnych smužkach abo w małkich platach pušća.

Hałuzy su wopłonjene, wodorunje wotestejace a při rozrybowanju po ananasu wonjeja. Jich horni bok je błyšćacy zeleny, ale delni bok je šěrozeleny.

Łopjena

Šupiznowe, husto na hałuzy přilěhawe łopjena su tupe njesu krótki kónčk a docpěja dołhosć wot něhdźe 3 mm.

Kćenja

Kćěje wot měrca hač do apryla. Muske kćenja su małke a žołtojte a steja na kónčkach hałuzow. Žónske kwětnistwa su zelenojte abo zćeńka čerwjene.

Hable

Hable su stołpikate, zrunane a docpěja dołhosć wot 1 hač 2 cm. Wone njesu pjeć hač šesć porow elastiskich šupiznow. Stołpiki su krótke a křiwjene. Zrałe hable su brune.

Stejnišćo

Rosće na přirěčnych brjohach a sćinowych zwisach, při čimž wot płoninow hač do horinow wustupuje. Ma radšo włóžne, wutkate pódy.

Rozšěrjenje

Rostlina je w pacifiskej sewjernej Americe wot južneje Alaski hač sewjerneje Kaliforniskeje rozšěrjena. Tam štom móže starobu wot wjace hač 500 lět docpěć.

Wužiwanje

Rostlina so w srjedźnej Europje jako pyšnu drjewinu plahuje. Indienjo zdónki za totemowe koły wužiwachu.

Drjewo

Drjewo je w jadrje čerwjene, jara trajne a so hodźa derje wobdźěłać. Z toho so na př. šindźele, paneele, zepěrne hrjady a płachtate sćežory zhotuje.

Nóžki

↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 106.
↑ W internetowym słowniku: Lebensbaum

Žórła

Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 900 (němsce)
Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5, strona 88 (němsce)
Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 440 (němsce)
Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)

Eksterne wotkazy

Commons: Hoberski dušan – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

[1] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 106.

[2] W internetowym słowniku: Lebensbaum

[1]

[2]