Mosela
Mosela (francosce la Moselle, luxemburgsce Musel, němsce Mosel) je srjedźoeuropska rěka, kotraž běži přez Francosku, Luxemburgsku a Němsku. Z 544 kilometrami je wona po Mohanje druhi najdlěši a zdobom najsylniši přitok Ryna w Němskej. Jako zwisk mjez Rynom a francoskim kanalowym systemom słuša wona k najwažnišim wodowym pućam srjedźneje Europy. Přitočnišćo rěki wobjimuje cyłkownje 28.286 km², z toho 15.360 km² w Francoskej, 9.637 km² w Němskej, 2.521 km² w Luxemburgskej a 767 w Belgiskej.
la Moselle/Musel/Mosel | |
Wuliw Mosele do Ryna w Koblenzu | |
ćeče přez | Francosku, Luxemburgsku, Němsku |
žórło | we Vogesach (47° 53′ 22″ S, 6° 53′ 34″ W47.8894444444446.8927777777778 ) |
wysokosć | 715 m |
wuliw | w Koblenzu do Ryna (50° 21′ 56″ S, 7° 36′ 23″ W50.3655555555567.6063888888889Koordinaty: 50° 21′ 56″ S, 7° 36′ 23″ W ) |
wysokosć | 59 m |
spad rěki | 1,2 m/km |
mórski basenk | Sewjerne morjo |
rěčina | Ryn |
dołhosć | 544 km |
přestrjeń rěčiny | 28.286 km² |
Wužórli so na juhu francoskich Vogesow při horje Col de Bussang we wysokosći wot 715 m nad mórskej hładźinu a běži přez Lothringsku a jeje krajnu stolicu Metz k francosko-luxemburgsko-němskemu třiróžkej pola Schengena. Potom twori hranicu mjez Luxemburgskej a němskim zwjazkowym krajom Posaarskej. Krótko před Trierom, najznaćišim a zdobom najstaršim němskim městom při Moseli, so Saar jako najdlěši přitok wotprawa do njeje wuliwa. Za Trierom sćěhuje charakteristiski Moseliny doł z meanderami a chětro nahłymi skłoninami, při kotrychž so wino plahuje. Na woběmaj brjohomaj steji tójšto hrodow, pokazujo na wulki wuznam rěki jako wobchadneho puća hižo ze starodawna. Horiny při lěwym brjoze rěki su Eifel, při prawym brjoze nadeńdźe so Hunsrück. Znate městačka při tutym wotrězku su Bernkastel-Kues, Traben-Trarbach a Cochem. Při tak mjenowanym „Němskim róžku“ w Koblenzu so Mosela wotlěwa do Ryna wuliwa.