Jutry

Jutry (łaćonsce pascha, wot hebrejskeho פסח pessach) je w křesćanstwje lětny wopomnjenski swjedźeń zrowastaća Jězusa Chrystusa, kotryž je po Nowym zakonju jako syn Boži smjerć přewinył.

Dokelž běštej Jězusowa smjerć a zrowastaće po Nowym zakonju runje za čas tydźenja pesach, postaji termin tutoho wulkeho židowskeho swjedźenja tež datum jutrow. Datum postaji so po lunisolarnym kalendru a padnje w zapadnej cyrkwi stajnje na njedźelu po prěnim połnym měsačku w nalěću; w gregorianskim kalendru potajkim najzašo na 22. měrc a najpozdźišo na 25. apryl. Po tym maja so tež daty swjedźenjow w jutrownym róčnym času.

Wot 4. lětstotka sem so najwyši swjaty dźeń w cyrkwinskim lěće jako třidnjowski swjedźeń, t.mj. triduum sacrum, swjeći. Bože mšě wotměwaja so wot toho časa we wjetšinje liturgijow wot poslednjeje wječerje na zelenym štwórtku – t.j. předwječor wulkeho pjatka – přez ćichu sobotu dnja rowoweho měra Knjeza, hač k spočatkej noweho tydźenja na jutrownej njedźeli.

Z jutrownej njedźelu zahaji so jutrowny čas, kotryž ze swjatkami pjećdźesat dnjow traje. W srjedźowěku wuwiwaše so z poprawneho triduuma swójski jutrowny triduum, kotryž prěnje tři dny w jutrownej oktawje wot tamnych dnjow wotzběhny. Pozdźišo buchu tute dźěła swobodne dny skrótšene, doniž jenož hišće jutrowna póndźela jako zakonski swjaty dźeń zwosta.

Jutrownu njedźelu hromadźa so we Łužicy křižerjo při wósom katolskich farskich cyrkwjach a w klóštrje Marijina hwězda, zo bychu w formje procesiona a ze žohnowanjom fararja spěwajo poselstwo „Chrystus z mortwych stanył je“ do susodneje wosady donjesli. Dalše serbske, jutrowne nałožki su debjenje jejkow, jutrowne spěwanje, jutrowna woda, klepotanje a walkowanje.

Křižerjo w Miłoćicach
Serbske jutrowne jejka
Jejkakulenje w Budyšinje
Słowjanski jutrowny chlěb Paska

Jutrowny datum

2020: 12. apryla (zapadne cyrkwje) / 19. apryla (wuchodne cyrkwje)
2021: 4. apryla / 2. meje
2022: 17. apryla / 24. apryla
2023: 9. apryla / 16. apryla
2024: 31. měrca / 5. meje
2025: 20. apryla
2026: 5. apryla / 12. apryla

Wotkaz

Commons: Jutry – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow