Bertolt Brecht
Bertolt Brecht (tež Bert Brecht; * 10. februara 1898 jako Eugen Berthold Friedrich Brecht w Augsburgu, † 14. awgusta 1956 we wuchodnym Berlinje) bě jedyn z najwuznamnišich němskich dramatikarjow, libretistow a lyrikarjow 20. lětstotka. Jeho twórby so po cyłym swěće předstaja. Brecht załoži a přesadźi „episke dźiwadło“.
Žiwjenje
wobdźěłaćWot druheje połojcy 1920tych lět bě Brecht přeswědčeny komunist a wužiwaše swoje kruhi za politiske zaměry. Njebě pak ženje z čłonom Komunistiskeje strony (KPD). Wot 1929 bě woženjeny z dźiwadźelnicu Helene Weigel (1900–71), z kotrejž měješe zhromadnu dźowku. Z prěnjeho mandźelstwa měješe hižo dwě dźěsći.
Dnja 28. februara 1933 – dźeń po wotpalenju mócnarstwoweho sejma w Berlinje – wopušći ze swójbu Němsku. Jeho knihi so 10. meje 1933 wot nacionalsocialistow spalichu a 1935 wzachu jemu němske staćanstwo. Wot 1933 do 1939 bydlachu Brechtec w danskim Svendborgu, 1939 skrótka w Šwedskej a 1940 w Finskej. W meji 1941 dósta Brecht swój wizum za Zjednoćene staty, do kotrychž přez Moskwu a Wladiwostok wupućowa.
Dla swojich komunistiskich swětonahladow a wotchilnosće napřećo Americe njeměješe tam wulki wuspěch a přesydli so po Druhej swětowej wójnje w lěće 1947 zaso do Europy, najprjedy do Šwicarskeje, dokelž njedósta dowolnosć za přebywanje w zapadnej Němskej. Lěto pozdźišo zasydli so skónčnje we wuchodnym Berlinje. Tam załoži 1949 Berlinski ansambl (BE).
W starobje jenož 58 lět zemrě 14. awgusta 1956 w Berlinje a bu 17. awgusta na Dorotheenstadtskim pohrjebnišću w přitomnosći wjele wobydlerjow a zastupjerjow z politiki a kultury pochowany.
Brechtowe zawostajenstwo je z wjace hač 500.000 dokumentami jedne z najwjetšich wobchowanych w němskej rěči.
Twórby
wobdźěłaćK najznaćišim Brechtowym twórbam słušeja Die Dreigroschenoper (1928), Die Gewehre der Frau Carrar (1937), Leben des Galilei (1938/39), Mutter Courage und ihre Kinder (1939), Der gute Mensch von Sezuan (1939), Der kaukasische Kreidekreis (1944) a Die Tage der Commune (1949).
Wotkazy
wobdźěłać- Bertolt Brecht – Literatura w katalogu Němskeje narodneje biblioteki (němsce)
- Bertolta Brechtowy archiw w archiwje Akademije wuměłstwow
- Wopomnišćo Brechta a Weigel w Berlinje