Barbjerska žandawa

Barbjerska žandawa (Genista tinctoria) je kerkowa rostlina ze swójby łušćinowcow (Fabaceae). Prjedy bu za zhotowjenje žołteje barbizny wužiwana.

Barbjerska žandawa

Barbjerska žandawa (Genista tinctoria)
systematika
Domena	Eukaryoty
Swět	Rostlinstwo
	Eurosidy I
rjad:	(Fabales)
swójba:	Łušćinowcy (Fabaceae)
podswójba:	Mjetelojte kwěty (Faboideae)
ród:	Žandawa (Genista)
družina:	Barbjerska žandawa
wědomostne mjeno
Genista tinctoria
L.

Wopis

Barbjerska žandawa je bjezćernjowy kerk, kotryž docpěje wysokosć wot 30 hač do 60 cm (1 m). Stołpiki su zrunane a prutojte.

Łopjena

Cyłokromne łopjena su lancetojte a docpěja dołhosć wot 1 (0,5) hač do 2,5 (4-4,5) cm. Delni bok je sćeńka kosmaty. Na spódku njesu 2 małkej pódlanskej łopješce.

Kćenja

Kćěje w lěću wot junija hač do awgusta, tuž pozdźišo hač druhe družiny. Kćenja su złotožołte a steja w nakónčnych, 6-8 cm dołhich kićach. Króna je naha a docpěje dołhosć wot 8 hač do 16 mm. Chorhoj je tak dołhe kaž čołmik.

Płody

Ćmowobruna łušćina je naha a docpěje dołhosć wot 2 hač do 3 cm.

Maćizny

Rostlina wobsahuje flavonoid luteolin w kćenjach, łopjenach a hałuzach. Nimo toho wobsahuje jědojte alkaloidy.

Stejnišćo

Rosće na suchich łukach, na lěsnych a pućowych kromach a w swětłych lěsach. Ma radšo bazowe, humusowe pódy.

Rozšěrjenje

Rostlina je w srjedźnej a južnej Europje a hač do Sibirskeje rozšěrjena. Při tym na sewjer hač do južneje Šwedskeje wustupuje.

Sorty

• Sorta 'Flore Pleno' (syn. 'Plena') docpěje wysokosć wot 30 cm. Jeje kćenja su pjelnjene.
• Sorta 'Royal Gold' njese złotožołte kćenja, kotrež steja w koniskich, maksimalnje 8 cm dołhich pakićach.

Žórła

• Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 411 (němsce)
• Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 1. zwjazk, ISBN 3-411-12013-4, strona 285 (němsce)
• Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 150 (němsce)
• Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 318 (němsce)
• Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
• Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
• Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
• Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)

Eksterne wotkazy

• Genista tinctoria. W: FloraWeb.de. (němsce)