Błótoń
Błótoń[1] (madźarsce Balaton, němsce Plattensee) je wulki jězor w Panonskej nižinje, najwjetša wodźizna Madźarskeje a zdobom najwjetši jězor a nimo Neusiedlskeho jězora tež najwažniši stepowy jězor srjedźneje Europy. Nimo stolicy Budapest je Błótoń najwuznamniši cil turistow w Madźarskej. Hospodarski wuznam matej nimo toho tež winicarstwo a rybarstwo.
Błótoń Balaton | ||
---|---|---|
Satelitowy wobraz Błótonja | ||
Geografija | ||
přitoki | Zala | |
wotběh | Sió-kanal | |
přibrjóžne sydlišća | Siófok | |
Daty | ||
wysokosć | 104 m n.m.hł. | |
přestrjeń | 594 km² | |
rozměry | 79x12,7 km | |
wolumen | 1,9 km³ | |
hłubokosć | ||
přerězna | 3,25 m | |
maksimalna | 12 m | |
Hórkaty sewjerny přibrjóh jězora | ||
Geografija
wobdźěłaćNadeńdźe so na zapadźe Madźarskeje, něhdźe 90 kilometrow juhozapadnje Budapesta a je cyłkownje 79 kilometrow dołhi a přerěznje 7,8 kilometrow šěroki. Z přestrjenju wot 594 km² je wón wo 14 km² wjetši hač Genfski a wo 58 km² wjetši hač Bodamski jězor. Najwjetši přitok je rěčka Zala. Staw wody so w běhu počasow přeměnjuje. Přez Sió-kanal je jězor z Dunajom zwjazany, štož zmóžnja wotwódnjenje při wysokej wodźe a z tym wotwobaranje popławjenjow.
Połkupa Tihany rozdźěla Błótoń do dweju dźělow, kotrejž stej přez 1300 metrow šěroki přeliw ze sobu zwjazanej. Přerěznje je jězor jenož 3,25 metrow hłuboki a na najhłubšim městnje něhdźe dwanaće metrow. Tohodla so jeho woda w lěću chětře wohrěwa, husto na wjace hač 30° C. Južny přibrjóh je płony, sewjerny pak pahórkaty. Nimale cyły jězor je wot šěrokeho sćinoweho pasma wobdaty.
Najwjetše města wokoło Błótonja su Siófok (25.000 wobydlerjow), Keszthely (21.000) a Balatonfüred (13.000).
Mjeno
wobdźěłaćMadźarske mjeno pochadźa kaž němske ze słowjanskeho blato (serbsce „błóto“). W madźaršćinje mjenuje so jězor tež Magyar tenger („Madźarske morjo“) abo skrótka Balcsi.
Wobrazy
wobdźěłać-
Pohlad přez jězor k sewjernemu pobrjohej z horu Badacsony
-
Typiske kupanišćo při južnym pobrjohu
-
Łódź w přistawje Siófoka
-
Čornej baćonaj w Błótonju
Žórła
wobdźěłać- ↑ Křesćan Bohuwěr Pful: Łužiski serbski słownik. Maćica Serbska, Budyšin 1866, str. 28 (online).