Wužiwar:Tlustulimu/Hornjoserbska gramatika

Hornjoserbska rěč ma typiske gramatiske kajkosće zapadosłowjanskeje rěče.

Instrumental a lokatiw jenož fungujetej z prepozicijemi.

Muske substantiwy

Akuzatiwna kóncowka wotwisuje při muskich substantiwow w singularje wot toho, hač substantiw je žiwy. Žiwe maja samsnu kóncowku kaž w genitiwje. Nježiwe maja kóncowku nominatiwa.

Při dualu a pluralu to wotwisuje wot toho, hač je muska wosoba abo wěc resp. zwěrjo.

Při nominatiwje w pluralu kóncowka wotwisuje wot toho, hač je muska wosoba abo wěc resp. zwěrjo. Při wosobach su móžne kóncowki -ojo, -jo, -a abo -y. Substantiwy ze sufiksom -an maja kóncowku -jo ale tež změnu a do e. Na př. měšćan -> měšćenjo. Substantiwy na -ist abo -ent maja -a. Na př. traktorist -> traktorisća. Słowa na c maja y. Na př. hórnik -> hórnicy.

Twjerda deklinacija muskich substantiwow

Substantiwy na -h, -g a -k město -y maja -i w nominatiwje plural. Na př. ćah -> ćahi. W lokatiwje singular maja -u. Na př. ptačk -> při ptačku.

Pad	Słowo w singularje	Słowo w dualu	Słowo w pluralu
nominatiw	dub; law; nan	dubaj; lawaj; nanaj	duby; lawy; nanojo
genitiw	duba; lawa; nana	dubow; lawow; nanow	dubow; lawow; nanow
datiw	dubej; lawej; nanej	dubomaj; lawomaj; nanomaj	dubam; lawam; nanam
akuzatiw	dub; lawa; nana	dubaj; lawaj; nanow	duby; lawy; nanow
instrumental	z dubom; před lawom; z nanom	z dubomaj; před lawomaj; z nanomaj	z dubami; před lawami; z nanami
lokatiw	na dubje; při lawje; při nanje	na dubomaj; při lawomaj; při nanomaj	na dubach; při lawach; při nanach

Mjechka deklinacija muskich substantiwow

Jenož někotre kóncowki su druhe hač pódla twjerdeje deklinacije.

W singularje lokatiw ma přeco kóncowku -u. Na př. při wuju.

W dualu město kóncowki -aj přeco je -ej, dokelž wokal a njemóže mjezy dwaj mjechkimaj konsonantomaj stać.

W pluralu město kóncowki -y je -e. Jeli muski substantiw je wosoba, potom kónči na -ojo, abo -jo (słowa na el; na př. přećel -> přećeljo).

Pad	Słowo w singularje	Słowo w dualu	Słowo w pluralu
nominatiw	puć	pućej	puće
genitiw	puća	pućow	pućow
datiw	pućej	pućomaj	pućam
akuzatiw	puć	pućej	puće
instrumental	před pućom	před pućomaj	před pućemi
lokatiw	na puću	na pućomaj	na pućach

Žónske substantiwy

Twjerda deklinacija žónskich substantiwow

Pad	Słowo w singularje	Słowo w dualu	Słowo w pluralu
nominatiw	ruka	ruce	ruki
genitiw	ruki	rukow	rukow
datiw	ruce	rukomaj	rukam
akuzatiw	ruku	ruce	ruki
instrumental	z ruku	z rukomaj	z rukami
lokatiw	w ruce	w rukomaj	w rukach

Mjechka deklinacija žónskich substantiwow

Pad	Słowo w singularje	Słowo w dualu	Słowo w pluralu
nominatiw	rjadownja	rjadowni	rjadownje
genitiw	rjadownje	rjadownjow	rjadownjow
datiw	rjadowni	rjadownjomaj	rjadownjam
akuzatiw	rjadownju	rjadowni	rjadownje
instrumental	z rjadownju	z rjadownjomaj	z rjadownjemi
lokatiw	w rjadowni	w rjadownjomaj	w rjadownjach