Połobšćina: Rozdźěl mjez wersijomaj
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
S korektura |
Keine Bearbeitungszusammenfassung |
||
Rjadka 22:
Połobskich pomnikow njeje přewjele, rěčne dokumenty pochadźeja ze wšelakich časow a wšelakich regionow. Wo staršej dobje je jenož mało znate. Najwjetši podźěl znatych połobskich tekstow maja [[drjewjanšćina|drjewjanske]] teksty a zběrki z 18. lětstotka.
== Rěčne wosebitosće ==
Cyłkowny něhdyši rěčny teritorij da so na zakładźe městnostnych mjenow rekonstruować, kotrež pokazuja wěste charakteristika we wuwiću rěče, kotrež wotmjezuja połobšćinu wot [[staroserbske dialekty|staroserbskich dialektow]] w juhu a [[pomoranšćina|pomoranšćiny]] na wuchodźe. Při tym běchu hranicy mjez tutymi rěčnymi teritorijemi skerje šěroke přechodne pasma. Sćěhuje zarys typiskich połobskich zwukowych inowacijow resp. archaizmow:
1. zdźerženje nosowkow o, a ę
2. wuwiće *ě před twjerdymi dentalemi na > a
3. změna prasłowjanskeje tort-skupiny > tart
4. zdźerženje palatalneho *ť a *ď
Na wjetšinje něhdyšeho teritorija zańdźe połobšćina hižo do 13./14. lětstotka. W někotrych kónčinach zdźerži so prawdźepodobnje trochu dlěje, na př. na [[Rujany|Rujanach]] (prawdźepodobnje do 15. lětstotka) abo wokoło dźensnišeju městow [[Ludwigslust]] a [[Grabow]]a. W někotrych kónčinach [[Stara marka|Stareje marki]] zachowa so połobšćina zdźěla hač do 17. lětstotka. Najdlěje zamó wona w Hannoverskim Wendlandźe, w dźensnišim wokrjesu Lüchow-Danneberg přežiwić. Tuta wotnožka połobšćiny mjenowaše so [[drjewjanšćina]], kotraž je hač do srjedź 18. lětstotka dokładźena. Charakteristika drjewjanšćiny tutoho časa su:
1. změna *a w nimale wšěch pozicijach na o, potrjechene je tež a < *ě resp. sekundarne a w něhdyšej tort-skupinje
2. dalokosahaca diftongizacija *i, *y, *u > ai, åi, au
3. změna *o > ü, ö
4. dalokosahaca změna *ь, *ъ > a, å (tež w słabej poziciji)
5. změna g, k we wěstych pozicijach > ď, ť
6. wuwiće *ьl, *ъl > åu.
Kaž za wobě serbšćinje je tež za drjewjanšćinu zachowanje aorista a imperfekta dokładźene.
== Přirunanje z druhimi słowjanskimi rěčemi ==
| |||