Michał Nawka: Rozdźěl mjez wersijomaj
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
S Kategorija:Maćicar přidata (z HotCat) |
SKeine Bearbeitungszusammenfassung |
||
Rjadka 1:
{{Infokašćik wosoby
|mjeno=Michał Nawka
|wobraz = [[Dataja:MichalNawka.jpg|center|250px]]
|wopisanje = Michał Nawka rysowany wot [[Hanka Krawcec|Hanki Krawcec]] (1960).
|datum narodźenja=22. nowembra [[1885]]
|městno narodźenja=[[Radwor]]
Zeile 6 ⟶ 8:
|městno zemrěća=[[Budyšin]]
}}
'''Michał Nawka''' (* [[22. nowembra]] [[1885]] w [[Radwor]]ju; † [[16. měrca]] [[1968]] w [[Budyšin]]je
== Žiwjenjoběh ==
Michał Nawka narodźi so 22. nowembra lěta 1885 w Radworju do dźewjećwosoboweje swójby Jana Korle Nawki a Wórše, rodźeneje Rjenčec.
Po sydom lětach (
▲Michał Nawka narodźi so 22. nowembra lěta 1885 w Radworju do dźewjećwosoboweje swójby Jana Korle Nawki a Wórše rodźeneje Rjenčec. Nan bě krawc, wobsedźeše mału žiwnosć a bě tež jako ludowy herc znaty.
Wot lěta 1904 dźěłaše jako wučer w [[Žitawa|Žitawje]], potom w [[Hajnicy|Hajnicach]], hdźež bydleše pola pozdźišeho swaka [[Mikławš Andricki|Mikławša Andrickeho]], a wot
▲Po sydom lětach (1891 - 1898) na Radworskej šuli chodźeše Michał Nawka do Tachantskeje šule w [[Budyšin|Budyšinje]]. Wot jutrow 1899 do 9. měrca 1905 wopytowaše wón [[Katolski wučerski seminar]] w Budyšinje. Hižo w prěnim lěće swojeho pedagogiskeho studija zastupi do towarstwa Włada a załoži hromadźe z [[Franc Kral|Francom Kralom]] dźěćacy časopis "Zahrodka" (wot 1906 "Raj"). Z 18 lětami přistupi 1903 rěčespytnemu a beletristiskemu wotrjadej [[Maćica Serbska|Maćicy Serbskeje]].
21. julija 1908 zwěrowa so z Hanu Andrickec, z kotrejž měješe 13 dźěći: Ceciliju, Józefa, Stanisława, [[Anton Nawka|Antona]], Marhatu, Achima, Tadeja (po jednym lěće zemrěł), Benedikta, Mikławša (zhubjeny na wuchodnej fronće w lěće 1944), [[Błažij Nawka|Błažija]], Tomaša (padnył 8.11.1945 pola Arnswaldy), Cyrila a Ludmilu.
▲Wot lěta 1904 dźěłaše jako wučer w [[Žitawa|Žitawje]], potom w Hajnicach, hdźež bydleše pola pozdźišeho swaka [[Mikławš Andricki|Mikławša Andrickeho]], a wot 1906 – 1908 w Zdźěri. Po tym zo bě pruwowanje wólbokmanosće we fachach němčina, psychologija, logika a kubłanske wědomosće wobstał, započa w ródnej wsy wučerić. Tam přewza w samsnym času wuměłske wjednistwo chóra „Meje“. Hač do lěta 1937 bě dirigent Radworskeho chóra.
Nimo powołanja wučerja dźěłaše Michał Nawka připódla jako redaktor „[[Serbski hospodar|Serbskeho hospodarja]]“ (1909/10) a „[[Sokołske listy|Sokołskich listow]]“ (
▲21. julija 1908 zwěrowa so z Hanu Andrickec, z kotrejž měješe 13 dźěći: Ceciliju, Józefa, Stanisława, [[Anton Nawka|Antona]], Marhatu, Achima, Tadeja (po jednym lěće zemrěł), Benedikta, Mikławša (zhubjeny na wuchodnej fronće w lěće 1944), [[Błažij Nawka|Błažija]], Tomaša (padnył 8.11.1945 pola Arnswaldy), Cyrila a Ludmilu.
▲Nimo powołanja wučerja dźěłaše Michał Nawka připódla jako redaktor „[[Serbski hospodar|Serbskeho hospodarja]]“ (1909/10) a „[[Sokołske listy|Sokołskich listow]]“ (1928-1932). Wón bě sobuiniciator załoženja [[Domowina|Domowiny]] w lěće 1912.
W lěće 1936 wobdźěła a wuda wón serbsku Misale Romanum (wołtarne knihi katolskeje cyrkwje).
Prěni raz w lěće 1919 a pozdźišo w lěće 1934 bu „wulkopřerady“ dla wobskorženy. Jako jednoho z prěnich wučerjow přesadźichu jeho 1937 do [[Kamjenica|Kamjenicy]], hdźež je mjez druhim čěskim a pólskim nućenym dźěłaćerjam za čas
Po druhej swětowej wójnje bu direktor Fichtoweje šule w Budyšinje a 1946 direktor [[Serbski wučerski wustaw|Serbskeho wučerskeho wustawa]] w Radworju. 1949 powołachu jeho jako prěnjeho lektora serbšćiny na Lipšćansku uniwersitu. Wot lěta 1950 do 1960 redigowaše [[Katolski Posoł]].
1955 poda so na wuměnk w Budyšinje a wuznamjeni so z medalju [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Leibniza]] Němskeje akademije wědomosćow. W samsnym lěće zemrě 7. oktobra jeho mandźelska Hana.
W lěće 1962 počesći so z bamžowskim rjadom „Pro Ecclesia et Pontifice“. Štyri lěta pozdźišo spožči so jemu
Dnja 16. měrca 1968 Michał Nawka w Budyšinje zemrě. ▼
== Tworjenje Nawki ==
Michał Nawka je załožer serbskeho kritisko-realistiskeho powědančka. Basnił je wón w tradiciji [[Handrij Zejler|Zejlerja]] a [[Jan
Basnistwo Michała Nawki charakterizuje [[Kito Lorenc]] ze sćěhowacymi słowami:
Dalše wuznamne polo jeho dźěławosće bě pozběhnjenje serbskeje rěčneje kultury. Wón zestaji čitanki, spisa wučbnicy, rěčespytne dźěła a rěčekritiske přewodniki.
▲Michał Nawka je załožer serbskeho kritisko-realistiskeho powědančka. Basnił je wón w tradiciji [[Handrij Zejler|Zejlerja]] a [[Jan Radyserb Wjela|Radyserba Wjele]] wosebje hrónčka a spěwy za dźěći. Dohromady je daloko přez poł tysaca basnjow, wobdźěłanjow a přełožkow ludowych spěwnych tekstow a kěrlušow napisał. Z jeho pjera pochadźa 78 serbskich kěrlušow.
▲Basnistwo Michała Nawki charakterizuje [[Kito Lorenc]] ze sćěhowacymi słowami: „... je rytmisce so kužolaca rěč a ludowa melodija, zdobom poslednje miknjenje serbskeho folklorneho ryma.“
▲Dalše wuznamne polo jeho dźěławosće bě pozběhnjenje serbskeje rěčneje kultury. Wón zestaji čitanki, spisa wučbnicy, rěčespytne dźěła a rěčekritiske přewodniki.
== Knižne wozjewjenja ==
▲*Zejler wosrjedź luda (wuběrk pěsni, 1905)
*Rewizor (přełožk, 1907)
*Baje, bajki a basnički, serbske narodne (1914)
Zeile 64 ⟶ 57:
**Škobrjonkowe tyrlili (1992)
**Dźěći, pójće do pola (1993)
== Žórła a literatura ==
*[[Kito Lorenc]]: ''Serbska poezija 6
*[[Zbigniew Kościów]]: ''Michał Nawka. Puće žiwjenja a skutkowanja. Wobrys.'' Budyšin 1994.
{{Nbs|Łu|Nawka, Michał|
*[[Dietrich Šołta]]: ''Stawizny serbskeho pismowstwa – III. dźěl.'' Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1990.
*[[Jurij Młynk]]: ''Michał Nawka jako prozaist.'' W: ''Lětopis.'' Zwjazk 12
*Jurij Młynk: ''Michał Nawka jako basnik.'' W: ''Lětopis.'' Zwjazk 13
*[[Rudolf Jenč|Rudolf Jentsch]]: ''Michał Nawka zum 80. Geburtstag.'' W: ''Zeitschrift für Slawistik.'' Zwjazk 10,
{{DEFAULTSORT:Nawka, Michal}}
| |||