Serbske rěčne pomniki
Rěčne pomniki su teksty ze staršich etapow rěče, w kotrychž je so starši rěčny staw zachował. Z jich pomocu je husto móžno, staršu podobu konkretneje rěče rekonstruować a tak wuwiće rěče sćěhować.
Za serbšćinu je poměrnje mało rěčnych pomnikow dokładźenych, štož ma wšelake, wosebje socialne přičiny. Nimo drobnych glosow z 12. lětstotka (Magdeburgske glosy) namakamy zachowane serbske rěčne pomniki hłownje wot 16. lětstotka.
Někotre hornjoserbske rěčne pomniki wobdźěłać
- Budyska přisaha - přisaha Budyskich měšćanow něhdźe wokoło lěta 1500
- Gregoriusowe kěrlušowe knižki - kěrlušowe knižki z lěta 1593
- Warichiusowy katechizm - katechizm z lěta 1595 (w Lubijskej narěči)
- Martinijowe pokutne psalmy - psaltar z lěta 1627 (w Lubijskej narěči)
- Bartske kěrlušowe knižki - kěrlušowe knižki z prěnjeje połojcy 17. lětstotka
- Cichoriusowy rukopis - wobšěrny rukopis Cichoriusa, nastaty do 1663
- Frenclowej sćeni Mateja a Marka - ćišćany přełožk Michała Frencla sćenjow Mateja a Marka z lěta 1670
- Frenclowa Budestečanska dupa - wobšěrne prědowanje Michała Frencla z lěta 1688.
- Frenclowy Mały katechizm - Mały katechizm w přełožku Michała Frencla z lěta 1693
- Psaltar 1703 - Psaltar w přełožku wjacorych serbskich duchownych z lěta 1703
- Nowy Zakon 1706 - Přełožk Michała Frencla Noweho Zakonja z lěta 1706
- Biblija 1728 - Prěnje wudaće cyłeho swjateho pisma w přełožku wjacorych serbskich duchownych z lěta 1728
Literatura wobdźěłać
- Schuster-Šewc, H.: Sorbische Sprachdenkmäler 16.-18. Jahrhundert, Budyšin 1967.
- Schuster-Šewc, H.: Die ältesten Drucke des Obersorbischen, Budyšin 2001.
- Schuster-Šewc, H.: Rukopis Jana Cichoriusa z lěta 1663 (= Mały rjad Serbskeho instituta 9), Budyšin 2006.
- Wölkowa, S.: Gregoriusowe kěrlušowe knižki a jich pozicija mjez najstaršimi hornjoserbskimi rěčnymi pomnikami (= Mały rjad Serbskeho instituta 10), Budyšin 2007.