Mały kruh
Pod małym kruhom rozumja so te kruhi na kulowym powjerchu, kotrychž runiny srjedźišćo kule njewobsahuja.
Mjeno „małe kruhi“ je so jako napřećiwk k „wulkim kruham“ wutworiło, kotrychž runiny kulowy centrum wobsahuja a kotrež wšě tak wulke kaž móžno kruhi na kulowym powjerchu wopřimuja.
Najwažniše małe kruhi su
- šěrokostniki (konstantna geografiska šěrokosć) a
- kruhi zdalenosće (kruhi z jenakej zdalenosću k datemu dypkej).
Ale njehodźa so za trigonometriske wobličenja. Za jich formle dyrbja so bjez wuwzaća wulke kruhi wužiwać – na přikład meridiany abo „ortodromy (najkrótše zwjazowace linije mjez kulowymi dypkami)“. Třiróžk z tajkich wulkich kruhow rěka po swojich najwažnišich nałoženjach astronomiski abo nawtiski třiróžk, mjenuje so pak tež po swojich róžkowych dypkach třiróžk čop-cenit-hwězda.
Sferiska trigonometrija wužiwa małe kruhi jenož za postajenje měrjenskich wulkosćow a kutowych wotstawkow. Wone su geometriske městna jenakich zdalenosćow wot jednoho wuchadneho dypka – na přikład při analyzy žołmow zemjerženjow, w nawigaciji abo za měrjenje wysokostneho kuta hwězdow. Na přikład leža wšitke dypki zemskeho powjercha, na kotrychž so hwězda w samsnej wysokosći h jewi, na małym kruhu wokoło „wobrazoweho dypka“ hwězdy (hdźež w ceniće steji). Mały kruh, kotryž k tutej měrjenskej wulkosći h słuša ma radius 90° − h, štož tež cenitowej distancy wotpowěduje. Tuta wulkosć wustupuje jako bok (w stopnjach podata distanca) w nawtiskim třiróžku, a to mjez hwězdu a cenitom (městno wobkedźbowarja).