Adygejšćina
Adygejšćina (Адыгабзэ) je rěč ze skupiny Kawkaskich rěčow a jedna z hłownych rěčow w Adygiskej, hdźež słuži tež jako druha hamtska rěč nimo rušćiny. Rěči so wot něhdźe 117.000 ludźi.[1]
| kraje | Ruska | |
| region | Adygiska | |
| rěčnicy | wokoło 117 000 | |
| znamjenja a klasifikacija | ||
|---|---|---|
| klasifikacija | Kawkaske rěče (zwadne) | |
| družina pisma | kyriliski alfabet | |
| oficielny status | ||
| hamtska rěč | Adygiska | |
| rěčne kody | ||
| ISO 639-2: |
ady | |
| ISO 639-3 (SIL): |
ady | |
Adygejski alfabet
wobdźěłać| А а | aː | ачъэ, апчъы | |
| Б б | b | баджэ́, бэ | |
| В в | v | ||
| Г г | ɣ | гыны́, чъыгы | |
| ɡ | |||
| Гу гу | ɡʷ | гу, гущыӀ | |
| Гъ гъ | ʁ | гъатхэ́, гъэмаф | |
| Гъу гъу | ʁʷ | гъунэ́гъу, гъунджэ | |
| Д д | d | дыджы́, дахэ | |
| Дж дж | dʒ | джан, лъэмыдж | |
| Дз дз | dz | дзыо, дзын | |
| Дзу дзу | dzʷ | хьандзу, хьандзуачӀ | |
| Е е | e ja aj | ешэн, еплъы́н | |
| (Ё ё) | o jo | ёлк | |
| Ж ж | ʒ | жэ, жакӀэ | |
| Жъ жъ | ʐ | жъы, жъажъэ | |
| Жъу жъу | ʐʷ | жъун, жъуагъо | |
| Жь жь | ʑ | жьыбгъэ, жьау | |
| З з | z | занкӀэ, зандэ | |
| И и | i ə jə | ихьан, икӀыпӀ | |
| Й й | j | йод, бай | |
| К к | k | кнопк, ручк | |
| Ку ку | kʷ | кушъэ, ку | |
| Къ къ | q | къалэ, къэкӀон | |
| Къу къу | qʷ | къухьэ, къушъхьэ | |
| КӀ кӀ | kʼ kʼʲ tʃʼ | кӀымаф, кӀыхьэ (кӀ, шкӀэ) | |
| КӀу кӀу | kʷʼ | кӀун, кӀуакӀэ | |
| Л л | l | лы, кӀалэ | |
| ɮ | блы, чылэ, мыл | ||
| Лъ лъ | ɬ | лъэбэкъу, лъащэ | |
| ЛӀ лӀ | ɬʼ | лӀы, лӀыгъэ | |
| М м | m | мэзы́, мэлы | |
| Н н | n | нэ, ны | |
| О о | o w wa aw | мощ, коны (о, осы, ощхы) | |
| П п | p | пэ, сапэ | |
| ПӀ пӀ | pʼ | пӀэ, пӀэшъхьагъ | |
| ПӀу пӀу | pʷʼ | пӀун, пӀур | |
| Р р | r | рикӀэн, риӀон | |
| С с | s | сэ, сэшхо | |
| Т т | t | тэтэ́жъ, тэ | |
| ТӀ тӀ | tʼ | тӀы, ятӀэ | |
| ТӀу тӀу | tʷʼ | тӀурыс, тӀурытӀу | |
| У у | u w | ушхун, убэн | |
| Ф ф | f | фыжьы́, фэен | |
| Х х | x | хы, хасэ | |
| Хъ хъ | χ | хъыен, пхъэн | |
| Хъу хъу | χʷ | хъун, хъурай | |
| Хь хь | ħ | хьэ, хьаку | |
| Ц ц | ts | цагэ, цы | |
| Цу цу | tsʷ | цуакъэ, цу | |
| ЦӀ цӀ | tsʼ | цӀынэ, цӀыфы | |
| Ч ч | tʃ kʲ | чэфы, чэты | |
| ЧӀ чӀ | tʃʼ | чӀыпӀэ, чӀыфэ | |
| Чъ чъ | tʂ | чъыгай, чъыӀэ | |
| Ш ш | ʃ | шы, шыблэ | |
| Шъ шъ | ʂ | пшъашъэ, шъабэ | |
| Шъу шъу | ʂʷ | шъугъуалэ, шъукъакӀу | |
| ШӀ шӀ | ʃʼ | шӀын, шӀэны́гъ | |
| ШӀу шӀу | ʃʷʼ | шӀуцӀэ, шӀуфэс | |
| Щ щ | ɕ | щагу, щатэ | |
| (Ъ ъ) | ″ | ||
| Ы ы | ə | ыкӀи, зы | |
| (Ь ь) | ′ | ||
| Э э | a | этаж, нэнэжъ | |
| (Ю ю) | u ju | Юсыф, Юныс | |
| Я я | jaː | яй, ябгэ | |
| Ӏ | ʔ | Ӏэ, кӀасэ | |
| Ӏу | ʔʷ | ӀукӀэн, Ӏусын, Ӏудан |
Literatura
wobdźěłać- Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian, eds. (2016), Adyghe// Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History