Wikipedija

Němsko-Serbske ludowe dźiwadło: Rozdźěl mjez wersijomaj

Stawizny wersijow interaktiwnje přepytać
← Předchadna změnaPřichodna změna →
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
WizuelnyWikitekst
Keine Bearbeitungszusammenfassung
Rjadka 8:
 
===Prěnje Budyske dźiwadło===
Hač do lěta 1796 so dźiwadłowe předstajenja hłownje na łubi Budyskeje kupnicy pokazachu, dokelž hač do lěta 1796 w Budyšinje žane dźiwadło njeeksistowaše.<ref>Richard Reymann: ''Geschichte der Stadt Bautzen.'' Gebrüder Müller, Budyšin 1902, str. 549. {{ref-de}}</ref> Budyski senator [[Carl Wilhelm August Hering]] (1749–1802) załoži w lěće 1795 akcijowe towarstwo, kotrež dyrbješe twar dźiwadła financować. Tak so w lětomaj 1795/96 bašta při nutřkownej měšćanskej muri, mjez [[Lawske hrjebje|Lawskimi hrjebjemi]] a [[Žitne wiki|Žitnymi wikami]], přez Budyskeho mulerskeho mištra Johann Gottlieb Staude a Drježdźanskeho molerja prof. Johann Benedikt Theil (1745–97) na dźiwadło přetwari.<ref>Cornelius Gurlitt: ''Die Bastei am Lauengraben.'' W: Cornelius Gurlitt (Wobdź.): ''Beschreibende Darstellung der älteren Bau- und Kunstdenkmäler des Königreichs Sachsen.'' 33. Heft: Bautzen (Stadt). C. C. Meinhold & Söhne, Drježdźany 1900, str. 252. {{ref-de}}</ref> Dnja [[26. oktobra]] [[1796]] so w bašće prěnje ''Budyske činohrajne dźiwadło'' załoži.<ref>Michael Lorenz: ''Sieben Geschichten über Theater in Bautzen.'' W: ''Von Budissin nach Bautzen.'' Nakładnistwo Lusatia, Budyšin 2002, str. 264. {{ref-de}}</ref> Za čas [[Bitwa pola Budyšina|Bitwy pola Budyšina]] so dźiwadło 1813 jako lacaret a kaserna wužiwa a nimale zniči.
 
===Měšćanske dźiwadło===
Rjadka 22:
Dnja [[2. awgusta]] [[1963]] zjednoćištaj so Měšćanske dźiwadło a Serbske ludowe dźiwadło do ''Němsko-Serbskeho ludoweho dźiwadła'', z čimž so tež status dźiwadła, wot měšćanskeho na wokrjesne dźiwadło zwyši. Dźiwadło wobsteješe nětko z třoch špartow a klankodźiwadła. Z dźiwadłowej hru [[Marja Kubašec|Marje Kubašec]] ''Wichor a słónčna pruha'' załoži so 1965 nimo toho ''Serbske pioněrske dźiwadło'' (po 1990 ''Serbske dźěćace dźiwadło''). Po tym zo zwěsćichu so mnoho funkcionelnych brachow při dźiwadłowym twarjenju, so 1969 Rietschelowe swisle wottwarichu a w přichodnych lětach na měnjacych městnach składowachu. Wjetše dźiwadłowe předstajenja so w tutym času do žurle hotela „Króny“ přeměsća. Modernizowanje dźiwadła na starym městnje so najebać koncepta pak njerealizuje. Dokelž wobwod po měnjenju wokrjesa nowotwar njedosahace podpěrowaše, spyta wokrjes sebi přez rozbuchnjenje wulkich dźělow dźiwadła 30. decembra 1968 pomoc wobwoda wunućić.
 
[[dataja:Bautzen Volkstheater.jpg|thumb|Němsko-Serbske ludowe dźiwadło do přetwara 2005/06.]]
Twarska politika w [[Němska demokratiska republika|NDR]] spěchuje w tutym času wosebje twar bydlenjow a wuskutkuje tuž twarski stop kulturnych institucijow. Tak so nowe dźiwadło při [[Schillerowe zelenišća|Schillerowych zelenišćach]] w lětach 1973–75 jenož jako ''rozšěrjenske twarjenje'' tam hižo wobstejaceho dźiwadłoweho zarjada a studijoweho jewišća natwarić hodźi. W tutym wobmjezowanym twarje pak so mjez druhim, njehladajo na eksistowace naćiski, jewišćowa wěža a integrowanje Ritschelowych swislow njewobkedźbowaštaj.
 
Z rozpušćenjom hudźbneho dźiwadła a baleta w lěće 1992 leži hłowna kedźbnosć dźiwadła na činohrě. W lěće 1992 nasta při NSLDź Młodźinske dźiwadło jako projektowa skupina [[Serbski gymnazij Budyšin|Serbskeho gymnazija]]. Wo dalše spěchowanje serbskeho dorosta stara so 1994 załožene činohrajne studijo. Wot 1996 předstaji so kóždolětnje pod hołym njebjom na dworje Budyskeho hrodu Ortenburg Budyske lěćne dźiwadło.
 
[[dataja:Rietschelgiebel Bautzen 100.JPG|thumb|300px|Tragedija Oresta w Rietschelowych swislach w Dźiwadle na hrodźe.]]
Budyski wokrjesny sejmik wobzamknje w septembrje 2000 nowotwar dźiwadła na hrodźe Ortenburg, hdźež so po něčim tež rozsudźi Rietschelowe swisle přichodnje pokazać. Dnja 12. septembra 2003 so ''Dźiwadło na hrodźe'' z figurami Rietschelowych swislow jako hłowne hrajnišćo klankodźiwadła a sydło Młodźinskeho dźiwadła wotewrě.
 
Plany dźiwadła w Budyšinje, [[Žitawa|Žitawje]] a [[Zhorjelc]]u kaž tež Nowu Łužisku filharmoniju w zwisku ze zniženjom zjawnych srědkow 2002/03 zjednoćić zwrěšća runje tak, kaž pospyty zjednoćenja ze [[Serbski ludowy ansambl|Serbskim ludowym ansamblom]] w lěće 2003.
 
Zo bybyštej so wohnjoškit a klimatizacija we hłownym twarjenju na dźensniši standard přiměriłopřiměriłoj, so dźiwadło mjez 2004–06 hłubokosahace přetwari. W tutym času je měšćanska hala Króny interimske jewišćo dźiwadła. Spočatk lěta 2006 so ponowjene twarjenje poswjeći, kotrež nětko tež jewišćowu wěžu a železny zawěšk wobsedźi.
 
==Intendanća==
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije