Smjerdźaca: Rozdźěl mjez wersijomaj
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
wutwarjeny |
|||
Rjadka 17:
'''Smjerdźaca''' ({{wrěči|de}} ''Schmerlitz'') je wjes {{WOBI|Ralbicy-Róžant|Smjerdźaca}}<ref>{{WOBDŽ|Ralbicy-Róžant}}</ref> w srjedźišću [[Hornja Łužica|hornjołužiskeho]] [[Wokrjes Budyšin|wokrjesa Budyšin]]. Słuša ke gmejnje [[Ralbicy-Róžant]] a leži 144 m nad mórskej hładźinu mjez [[Róžant|Róžantom]] a [[Debricy|Debricami]] w serbskich [[Delany (krajina)|Delanach]]. Hač do lěta 1974 bě Smjerdźaca samostatna gmejna z wjesnym dźělom [[Łazk]], po tym dźěl Róžeńčanskeje gmejny. Nadregionalnje znaty je ródna wjes ludoweho powědarja [[Mikławš Bjedrich-Radlubin|Mikławša Bjedricha-Radlubina]] dźensa za Smjerdźečansku rejowansku skupinu.
== Geografija ==
Susodne wjeski su [[Šunow]] na sewjeru, Róžant na juhowuchodźe, [[Pěskecy]] na juhozapadźe a Debricy (gmejna [[Wóslink]]) na sewjerozapadźe.▼
Smjerdźaca leži něhdźe dźewjeć kilometrow sewjerowuchodnje [[Kamjenc]]a a 20 kilometrow sewjerozapadnje [[Budyšin]]a při zapadnej kromje płódneje łučiny [[Klóšterska woda|Klóšterskeje wody]]. Na sewjeru a zapadźe rozpřestrěwaja so wulke lěsy, kotrež wotmjezuja zdobom serbsko-katolski kraj wot ewangelskich a dźensa němskorěčnych susodnych kónčin. Wuchodnje Smjerdźaceje, pola [[Łazk]]a, nadeńdźe so [[Łazkowski niwowy lěs]], posledni přirodźepodobny dźěl rěčneje łučiny Klóšterskeje wody. Přez wjesku samu běži Pěskečanska woda, lěwy přitok Klóšterskeje wody.
▲Susodne wjeski su [[Šunow]] na sewjeru, Róžant na juhowuchodźe, [[Pěskecy]] na juhozapadźe a Debricy (gmejna [[Wóslink]]) na sewjerozapadźe. Wosrjedź Klóšterskeho lěsa mjez Smjerdźacej a Debricami nadeńdźe so sydlišćo ''[[Bušenka]]'', kotrež wobsteji z dweju chěžkow. Přez Smjerdźacu wjedźe sakska statna dróha 92.
[[Dataja:Ralbitz-Rosenthal Schmerlitz Aerial.jpg|mini|center|upright=1.7|Powětrowy wobraz Smjerdźaceje]]▼
W lěće 1884 měješe wjes po [[Arnošt Muka|Mukowej]] statistice 108 wobydlerjow, kiž běchu bjez wuwzaća Serbja.<ref>{{Černik|100}}</ref> [[Arnošt Černik]] zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot 92 %.<ref>{{Elle1995|252|145|90|0|44|11}}</ref>▼
== Stawizny ==
Po sydlenskich stawiznach je Smjerdźaca [[kulowc (sydlišćowa forma)|kulowc]], kotryž je so pozdźišo do sewjerozapadneho směra wutwarił. Kubło nadeńdźe so wosrjedź wjeski a nasta prawdźepodobnje ze stareho wodoweho hroda. Prěnje historiske naspomnjenje jako sydło wěsteho knjeza ''Joris de Smerdacz'' pochadźa z lěta [[1374]].<ref name="digit">{{HOV|Schmerlitz|Smjerdźaca}}</ref> Hižo wot lěta 1529 wužiwa so tež dźensniša němska forma mjena. Hač do lěta 1669 měješe [[Worklecy|Worklečanske]] ryćerkubło ležownostne knjejstwo nad tehdy do [[Chrósćicy|Chrósćic]] zafarowanej Smjerdźacu. W tutym lěće załoži so we wsy swójske kubło, kotrež knjejstwo potom přewza.
Hač do 1. januara 1974 bě Smjerdźaca samostatna gmejna, wot lěta 1957 z gmejnskim dźělom Łazkom. W tutym lěće bu zagmejnowana do Róžeńčanskeje gmejny.
=== Wobydlerstwo ===
▲W lěće 1884 měješe wjes po [[Arnošt Muka|Mukowej]] statistice 108 wobydlerjow, kiž běchu bjez wuwzaća Serbja.<ref>{{Černik|100}}</ref> [[Arnošt Černik]] zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot 92,4 %.<ref>{{Elle1995|252|145|90|0|44|11}}</ref> Katolscy Smjerdźečenjo słušeja dźensa k Ralbičanskej wosadźe swj. Katyrny, ewangelscy chodźa do [[Smječkecy|Smječkec]] (prjedy do [[Wóslink]]a).
== Wosobiny ==
Zeile 27 ⟶ 36:
* [[Mikławš Bjedrich-Radlubin]] (1859–1930) – ludowy powědar, spisowaćel, farar
== Literatura ==
▲[[Dataja:Ralbitz-Rosenthal Schmerlitz Aerial.jpg|mini|center|upright=1.7|Powětrowy wobraz Smjerdźaceje]]
* {{BKD|35|317|321|Schmerlitz}}
== Žórła ==
| |||