20. lětstotk: Rozdźěl mjez wersijomaj

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
SKeine Bearbeitungszusammenfassung
SKeine Bearbeitungszusammenfassung
Rjadka 1:
'''20. lětstotk''' započa so dnja [[1. januara]] [[1901]] a traješe hač do [[31. decembra]] [[2000]]. Po dekreće kejžora [[Wylem II.|Wylema II.]] swjećachu započatk noweho lětstotka w [[Němska|Němskej]] pak hižo 1. januara [[1900]]. 20. lětstotk słuša k dobje [[nowowěk]]a.
 
Najwažnišej podawkaj lětstotka běštej [[Prěnja swětowa wójna|Prěnja]] (1914–18) a [[Druha swětowa wójna]] (1939–45) z [[holocaust]]om, zničenjom europskich [[Židźa|Židow]] přez [[nacionalsocializm|nacionalsocialistisku]] [[Němska|Němsku (1914–18 resp. 1939–45)]]. Wot kónca druheje wójny hač do lěta 1990 steješe swět pod wliwom tak mjenowaneje „[[Zymna wójna|Zymneje wójny]]“ mjez supermocomaj, [[Zjednoćene staty Ameriki|Zjednoćenymi statami]] a [[Sowjetski zwjazk|Sowjetskim zwjazkom]], kotrejž reprezentowaštej dwaj systemaj – [[kapitalizm]] a [[komunizm]]. Němska bu mjez [[1949]] a [[1990]] do dweju statow rozdźělena – Zwjazkoweje republiki a [[Němska demokratiska republika|Němskeje demokratiskeje republiki]] (NDR) – mjeztym zo zhubichu tamne tradicionelne europske wulkomocy kaž [[Zjednoćene kralestwo]] a [[Francoska]] dźeń a wjace mjezynarodneho wuznama a w běhu [[dekolonizacija|dekolonizacije]] tež swoje kolonije w [[Afrika|Africe]] a [[Azija|Aziji]]. Tam nastachu wjele nowych njewotwisnych statow (n.př. [[Indiska]], [[Pakistan]], [[Algeriska]], [[Kenija]] atd.). W srjedźnej Europje wobstejachu w běhu 20. lětstotka wjacore mnohonarodnostne staty, kotrež so po 1990 rozpušćichu, zdźěla měrliwje (Sowjetski zwjazk, [[Čěskosłowakska]]), zdźěla krawje ([[Juhosłowjanska]]).
 
Za Serbow bě 20. lětstotk dwustronski. Na jednym boku dóstachu po potłóčowanju a zakazu rěče pod nacionalsocialistami w NDR k prěnjemu razej šulstwo, swójske institucije, wědomostnaj institutaj, zjawnu dwurěčnosć a statne připóznaće, na tamnym boku zhubichu so runje w srjedźnej Łužicy wjele serbskich wjeskow dla wudobywanja [[brunica|brunicy]] a ličba serbskorěčnych spadny wot někak 150.000 kónc 19. lětstotka na mjenje hač 40.000 w lěće 2000.
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije