Jakub Lorenc-Zalěski: Rozdźěl mjez wersijomaj
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
S Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q106558 (translate me) |
dodawk |
||
Rjadka 10:
| datum smjerće = [[18. februara]] [[1939]]
| městno smjerće = [[Berlin]]
}}
'''Jakub Lorenc-Zalěski''' (* [[18. julija]] [[1874]] w [[Radwor]]ju; † [[18. februara]] [[1939]] w [[Berlin]]je) bě [[Serbja|serbski]] spisowaćel a antifašistiski publicist. Wón płaći jako najwuznamniši serbski spisowaćel mjezywójnskeje doby. Jeho wnuk je [[Kito Lorenc]].
==
Jakub Lorenc wotrosće jako šeste wot dźewjeć dźěći [[Radwor]]skeje serbskeje swójby. Wot 1887 wopytowaše katolski tachantski seminar w [[Budyšin]]je a wot 1889 němski Małostronski gymnazij w [[Praha|Praze]]. W běhu jeho swojeho praskeho časa bě z chowancom [[Serbski seminar|Serbskeho seminara]] a ze sobustawom praskeje [[Serbowka (towarstwo)|Serbowki]].
Wot lěta 1891 nawukny pola swojeho bratra w [[Čornjow]]je powołanje hajnika. Po wojerskej słužbje we [[Worcyn (město)|Worcynje]] dźěłaše wot 1897 jako hajnik w zapadnej Němskej – daloko wot Łužicy. Hakle krótko po kóncu [[prěnja swětowa wójna|prěnjeje swětoweje wójny]] nawróći so pod zaćišćom serbskeho narodneho hibanja do domizny a kupi rězak w tehdy pruskim [[Slepo]]m, kotryž ležeše blisko dwórnišća při [[Železniska čara Berlin–Zhorjelc|železniskej čarje Berlin–Zhorjelc]].
Dla dochodow z rězaka móžeše připódla jako swobodnje skutkowacy spisowaćel dźěłać. Hromadźe z [[Jan Skala|Janom Skalu]] wudawaše w susodnej gmejnje [[Běła Woda]] dwurěčny [[Serbski dźenik]]. W lěće 1924 bě ze sobuzałožerjom a hač do jeje zakaza w lěće 1933 z předsydu [[Serbska ludowa strona|Serbskeje ludoweje strony]] kaž tež sobuiniciator [[Serbska ludowa rada|Serbskeje ludoweje rady]]. Přez swój angažement w [[Zwjazk narodnych mjeńšin w Němskej|Zwjazku narodnych mjeńšin w Němskej]] wobdźěli so 1925 na europskim kongresu mjeńšinow w [[Genf]]u.
Jako narodnje wědomy Serb bu po přewzaću mocy přez [[nacionalsocializm|nacionalsocialistow]] přesćěhowany a tež krótkodobnje zajaty. Nimo toho běše jemu zakazane, dale pisać a so na politiskich zarjadowanjach wobdźělić. Jeho dom bu přepytowany a listowanje kontrolowane.
Dla chorosće přesydli w lěće 1938 k dźowce do [[Berlin]]a, hdźež lěto pozdźišo wumrě.
== Literariske dźěło ==
Za čas swojeho wukubłanja wozjewješe 1892 pod pseudonymom ''Zalěski'' cyklus hońtwjerskich powědančkow w časopisu [[Łužica (časopis)|„Łužica“]].
Po nawróće do Łužicy pisaše předewšěm bajki, powědančka a romany. Mjez 1924 a 1934 běše z předsydu [[Koło serbskich spisowaćelow|Koła serbskich spisowaćelow]]. Wjedźeše literarne listowanje mjez druhim z [[Mikławš Andricki|Mikławšom Andrickim]], z kotrymž běše wusce spřećeleny. W lěće 1931 wozjewjena kniha „[[Kupa zabytych]]“, kotraž bě hižo mjez 1918 a 1924 nastała, płaći jako měznik moderneho serbskeho powědarskeho wuměłstwa. W lětomaj 1932 a 1933 spisany romanowy fragment „W putach wosuda“ ma awtobiografiske rysy a wosta njedokónčeny.
== Wubrane spisy ==
* ''Wostašan. Powědańcko ze starych serbskich stawiznow.'' Koło serbskich spisowaćelow, Budyšin 1937.
* ''Serbscy rjekowje. Zběrka wubranych spisow.'' Volk und Wissen, Berlin 1957.
* ''Kifko.'' Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995 (nowy nakład).
* ''Kupa zabytych. Roman jedneje pytaceje duše.'' Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2002 (nowy nakład).
== Žórło ==
{{Nbs|Mł,Šě|Lorenc-Zalěski, Jakub|352slsl.}}
== Wotkaz ==
* [http://www.mkvdf.cz/cz/5-publ11.htm Třetí zastavení, Svátek lužickosrbské poezie, Varnsdorf 17. července 1999] {{ref-cs}}
Zeile 41 ⟶ 45:
[[Kategorija:Rodź. 1874]]
[[Kategorija:Zemr. 1939]]
[[Kategorija:Maćicar]]
[[Kategorija:Muž]]
[[Kategorija:Serbski spisowaćel]]
| |||