Bosćan Tecelin Mět: Rozdźěl mjez wersijomaj

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
SKeine Bearbeitungszusammenfassung
Rjadka 1:
'''Bosćan Tecelin Mět''' (Sebastian Tecelin Mieth)(* [[24. oktobra]] [[1759]] w [[Kukow|Kukowje]], † [[18. julija|18.julija]] [[1859]] w [[Róžant|Róžeńće]]) bě duchowny a spisowaćel nabožneje (katolskeje) literatury, kotrejež ćišć sam zapłaći.
 
== Žiwjenje ==
Bosćan Mět narodźi so 24.10.1759 jako syn žiwnosćerja na “Pólnym Młynkec” statoku, kaž jim do domu prajichu na Róžeńčanskej droze w Kukowje. Je to posledni statok na lěwej stronje jědźeš-li z Kukowa won na směr Róžant. Po wopyće wjesneje šule, bě wot 1771-1775 šuler na gymnaziju w Nowej Cali, wot 1775 – 1778 w Praze. 17. junija 1778 zastupi do rjadu Cisterciensow w Nowej Cali a přiwza mjeno pater Tecelin. Studowaše wot lěta 1779 – 1785 w Praze w Serbskim seminarje teologiju. 30. apryla 1785 bu w Budyšinje na duchowneho wuswjećeny a bě hač do 1793 kapłan w Nowej Cali. 1793 – 1816 bě kapłan w Róžeńće. 25. měrca lěta 1816 sta so wosmy administrator Róžeńćanskeje swjatnicy, hdźež so 4. meje 1822 na wuměnk poda, mjez druhim, zo by wjace chwile měł za pisanje. Wuměnk woznamjenješe, zo njeměješe drje wjace administraturu na starosći, ale dušepastyrske dźěło jemu zwosta. To rěka mjezdruhim, zo swjećeše serbske Bože mšě na njedźelach a swjatych dnjach z prědowanjom a słuchaše spowědźe, pozdaću měješe tež nabožinu. Přichodny administrator, pater Polykarp Schoen běše mjenujcy Němc. Jako woswjeći pater Tecelin Mět 6. meje 1835 swój złoty měšniski jubilej, přeprosy přitomnych na swój pohrjeb. Hižo měsacaj pozdźišo 18. julija 1835 zemrě 76lětny. Pohrjebany bu w Róžeńčan swjatnicy. Před wołtarjom je do zemje zapołoženy wopomnjaty kamjeń z mjenom Mith.
Michał Hórnik pisa w lěće 1885 w Katolskim Posole “Dopomnjećo na njeboh P. Tecelina”. Wón wopisuje klóšterskeho duchowneho P. Tecelina Měta jako dobreho měšnika, wučerja a prědarja, kotrehož ludźo jako tajkeho znajachu a ćesćachu. Wón bě so za duchowne zbožo swojeho ludu swěru starał. Bě rozhladny pedagog a wučer. Započinaše z čitanjom pola serbskich dźěći w maćernej rěči, zo by jich rozum rozwił. Chcyše, zo zrozumja słowo Bože a nabožne wěrnosće. Je wužitnosć serbskeho čitanja spóznał a tohodla hač do smjerće njewustawajo dźěłał a knihi wudawał. To wšitko činješe přidatnje k jeho słužbje jako duchowny.
Bosćan Tecelin Mět spisa mjez 1809 a 1834 cyły rjad nabožnych knihow, kotrež běchu zdźěla jara wobšěrne. Katolscy Serbja drje mějachu hižo někotre knihi a knižki za cyrkwinsku potrjebu a tež za nabožnu pobožnosć doma, ale šulske knihi falowachu. Knihi Měta wužiwachu so předewšěm za dźěći a šulsku młodźinu za nabožnu wučbu, nyšpory a duchowne rozpominanja. Z tym serbske pismowstwo njesměrnje wobohaći. Zaměrnje prócowaše so w swojich spisach wo porjedźenje a zjednorjenje serbskeho prawopisa.
Wosoba, kotraž podpisa z J. Sł., prawdźepodobnje móhł to być Jurij Słodeńk, piše w Katolskim Posole lěta 1935, zo nałožowaše Mět w jeho pismach nowy porjedźeny prawopis, z kotrehož so nětřiši analogny wuwi. Jeho njezachodny skutk wobsteji w tym, zo je zahe wažnosć serbskeho pismowstwa spóznał. Je duchownu cyrobu mjez serbskim ludom rozšěrjał, za kotrejž lud hrabaše. Z tym je w prěnim rjedźe nabožnosć, ale zdobom narodnosć spěchował.
Bosćan Tecelin Mět spisa mjez 1809 a 1834 cyły rjad nabožnych knihow, kotrež běchu zdźěla jara wobšěrne. Katolscy Serbja drje mějachu hižo někotre knihi a knižki za cyrkwinsku potrjebu a tež za nabožnu pobožnosć doma, ale šulske knihi falowachu. Knihi Měta wužiwachu so předewšěm za dźěći a šulsku młodźinu za nabožnu wučbu, nyšpory a duchowne rozpominanja. Z tym serbske pismowstwo njesměrnje wobohaći. Zaměrnje prócowaše so w swojich spisach wo porjedźenje a zjednorjenje serbskeho prawopisa.
Ćišć wšěch tutych knihow z najwjetšeho dźěla sam zapłaći. Za to běše jara skromnje žiwy a wužiwaše dary, kotrež bě mjez druhim wot sakskeho krala dóstał.
Wosoba, kotraž podpisa z J. Sł., prawdźepodobnje móhł to być Jurij Słodeńk, piše w Katolskim Posole lěta 1935, zo nałožowaše Mět w jeho pismach nowy porjedźeny prawopis, z kotrehož so nětřiši analogny wuwi. Jeho njezachodny skutk wobsteji w tym, zo je zahe wažnosć serbskeho pismowstwa spóznał. Je duchownu cyrobu mjez serbskim ludom rozšěrjał, za kotrejž lud hrabaše. Z tym je w prěnim rjedźe nabožnosć, ale zdobom narodnosć spěchował.
Ćišć wšěch tutych knihow z najwjetšeho dźěla sam zapłaći. Za to běše jara skromnje žiwy a wužiwaše dary, kotrež bě mjez druhim wot sakskeho krala dóstał.
Wopomnjenska kniha Róžeńčanskich duchownych mjenuje P. Tecelina Měta: conservator linguae Wendicae – zachowar serbskeje rěče.
 
Zeile 29 ⟶ 33:
 
== Pomniki ==
Tři pomniki dopomnjeja na “Zachowarja serbskeje rěče”.
Tři pomniki dopomnjeja na “Zachowarja serbskeje rěče”.
 
=== wopomnjeński kamjeń ===
Naprawo před wołtarjom cyrkwje w Róžeńće je do zemje zapołožena wopomnjeński kamjeń z napismom “P. Tecelinos Mith” a datumomaj narodźenja a zemrěća. Prawdźepodobnje je to narowny kamjeń.
 
=== pomnik w Kukowje ===
K 50.tym posmjertninam Tecelina Měta bu w Kukowje před jeho ródnym domskim wotkryty zjawny pomnik, kiž mjenuje Hórnik prěni zjawny pomnik w Serbach. Kukowske “Casino” bě so postarało wo jeho postajenje. Njedźelu, 30.08.1885 bu zarjadowany swjedźeń k česći njeboh patra Tecelina Měta. Syły ludźi běchu so k tutej swjatočnosći zhromadźili na kotrejž bu pomnik wotkryty.
 
Na zornowcowym murjowanym podstawku je postajeny wysoki obelisk ze syenita.
Do njeho je w złoćanym pismje zadypane:
 
Do njeho je w złoćanym pismje zadypane:
“P. Bosćij Tecelin
Mět,
Zeile 48 ⟶ 53:
we Róžeńće.
 
K wopomnjeću 50lětneho
 
smjertneho dnja sławneho,
Zeile 61 ⟶ 66:
 
=== wopomnjenska tafla w Róžeńće ===
Pódla zachoda Róžeńčan swjatnicy bu 1935 składnostnje 100.tych posmjertnin patra Tecelina Měta wotkryta wopomnjenska tafla k jeho česći. Tež k tutej swjatočnosći zhromadźichu so Serbja bjez rozdźěla konfesijow we wulkej ličbje. Bě to poslednja wulka zhromadźizna Serbow w dobje Nacionalsocializma. Tutón, mjeztym třeći pomnik bu připrawjeny, dokelž mějachu za trěbne na městnje skutkowanja Tecelina Měta pomnik postajić. Přemyslowanja drje běchu Kukowski pomnik přestajić, štož so njehodźi zwoprawdźić, dokelž bě kruće zamurjowany a w napisu pokiw na ródny dom.
 
Na tafli je napisane:
“ K STOLĚTNYM POSMJERTNINAM
WUSTOJNEHO A PILNEHO
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije