Čerokiske pismo: Rozdźěl mjez wersijomaj

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
CAPTAIN RAJU (diskusija | přinoški)
Keine Bearbeitungszusammenfassung
Rjadka 7:
|iso15924=Cher
}}
[[Dataja:ĈerokaCherokee silabaroSyllabary.pngsvg|thumb|Tabela čerokiskeho pisma]]
 
'''Čerokiske złóžkowe pismo''' je pisanski system kotryž je so wudźěłany wot muža, [[Sequoyah]], w lěće 1819, zo by [[čerokiska rěč|čerokisku rěč]] pisał. Měwawši kontakt z europskimi sydlerjemi, přewzma ideju pisanja, a sam je započał<!--ekpenis--> wudźěłać podobny pisanski system za swójski čerokiski lud. Po někotrych pospytach, inkluziwnje ideografije, jeho dźěło je płodźiło přez wudźěłanje złóžkoweho alfabeta, nic alfabet kaž tón sydlerjow. Někotre ze symbolow su připadnje přewzate z alfabeta sydlerjow, a druhe su cyle wunamakane z jeho přestajenja.
 
[[Dataja:Sequoyah.jpg|thumb|Sequoyah]]
 
[[Dataja:Cherokee Syllabary.svg|600px]]
{| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;"
|-
! Wokale →<br />Konsonanty ↓ !! a<br />[a]~[ə] !! e<br />[e]~[ɛ] !! i<br />[i]~[ɪ] !! o<br />[o]~[ɔ] !! u<br />[u]~[ʊ] !! v<br />[ə̃]
|-
! —
| Ꭰꭰ ''a'' || Ꭱꭱ ''e'' || Ꭲꭲ ''i'' || Ꭳꭳ ''o'' || Ꭴꭴ ''u'' || Ꭵꭵ ''v''
|-
! g<br />[ɡ]
| Ꭶꭶ ''ga'' • Ꭷꭷ ''ka'' || Ꭸꭸ ''ge'' || Ꭹꭹ ''gi'' || Ꭺꭺ ''go'' || Ꭻꭻ ''gu'' || Ꭼꭼ ''gv''
|-
! h<br />[h]
| Ꭽꭽ ''ha'' || Ꭾꭾ ''he'' || Ꭿꭿ ''hi'' || Ꮀꮀ ''ho'' || Ꮁꮁ ''hu'' || Ꮂꮂ ''hv''
|-
! l<br />[l]
| Ꮃꮃ ''la'' || Ꮄꮄ ''le'' || Ꮅꮅ ''li'' || Ꮆꮆ ''lo'' || Ꮇꮇ ''lu'' || Ꮈꮈ ''lv''
|-
! m<br />[m]
| Ꮉꮉ ''ma'' || Ꮊꮊ ''me'' || Ꮋꮋ ''mi'' || Ꮌꮌ ''mo'' || Ꮍꮍ ''mu'' ||
|-
! n<br />[n]
| Ꮎꮎ ''na'' • Ꮐꮐ ''nah'' • Ꮏꮏ ''hna'' || Ꮑꮑ ''ne'' || Ꮒꮒ ''ni'' || Ꮓꮓ ''no'' || Ꮔꮔ ''nu'' || Ꮕꮕ ''nv''
|-
! qu<br />[kʰw]
| Ꮖꮖ ''qua'' || Ꮗꮗ ''que'' || Ꮘꮘ ''qui'' || Ꮙꮙ ''quo'' || Ꮚꮚ ''quu'' || Ꮛꮛ ''quv''
|-
! s<br />[s]
| Ꮝꮝ ''s'' • Ꮜꮜ ''sa'' || Ꮞꮞ ''se'' || Ꮟꮟ ''si'' || Ꮠꮠ ''so'' || Ꮡꮡ ''su'' || Ꮢꮢ ''sv''
|-
! d/t<br />[d]/[t]
| Ꮣꮣ ''da'' • Ꮤꮤ ''ta'' || Ꮥꮥ ''de'' • Ꮦꮦ ''te'' || Ꮧꮧ ''di'' • Ꮨꮨ ''ti'' || Ꮩꮩ ''do'' || Ꮪꮪ ''du'' || Ꮫꮫ ''dv''
|-
! tl<br />[t͡ɬ]
| Ꮬꮬ ''dla'' • Ꮭꮭ ''tla'' || Ꮮꮮ ''tle'' || Ꮯꮯ ''tli'' || Ꮰꮰ ''tlo'' || Ꮱꮱ ''tlu'' || Ꮲꮲ ''tlv''
|-
! ts<br />[t͡s]~[d͡ʒ]
| Ꮳꮳ ''tsa'' || Ꮴꮴ ''tse'' || Ꮵꮵ ''tsi'' || Ꮶꮶ ''tso'' || Ꮷꮷ ''tsu'' || Ꮸꮸ ''tsv''
|-
! w<br />[ɰ]
| Ꮹꮹ ''wa'' || Ꮺꮺ ''we'' || Ꮻꮻ ''wi'' || Ꮼꮼ ''wo'' || Ꮽꮽ ''wu'' || Ꮾꮾ ''wv''
|-
! y<br />[j]
| Ꮿꮿ ''ya'' || Ᏸᏸ ''ye'' || Ᏹᏹ ''yi'' || Ᏺᏺ ''yo'' || Ᏻᏻ ''yu'' || Ᏼᏼ ''yv''
|}
 
== Kompjuterowa reprezentacija ==
Čerokiske pismo so w [[Unicode]] reprezentuje, w znamješkowym wobłuku (jendźelsce ''character range'') U+13A0 hač U+13F413FD.
{| style="display: inline-table;"
{|
|- align="center"
|!&nbsp;||&nbsp;||!!0||!!1||!!2||!!3||!!4||!!5||!!6||!!7||!!8||!!9||!!A||!!B||!!C||!!D||!!E||!!F
|- align="center"
!13A
|13A0||&nbsp;||Ꭰ||Ꭱ||Ꭲ||Ꭳ||Ꭴ||Ꭵ||Ꭶ||Ꭷ||Ꭸ||Ꭹ||Ꭺ||Ꭻ||Ꭼ||Ꭽ||Ꭾ||Ꭿ
|- align="center"
!13B
|13B0||&nbsp;||Ꮀ||Ꮁ||Ꮂ||Ꮃ||Ꮄ||Ꮅ||Ꮆ||Ꮇ||Ꮈ||Ꮉ||Ꮊ||Ꮋ||Ꮌ||Ꮍ||Ꮎ||Ꮏ
|- align="center"
!13C
|13C0||&nbsp;||Ꮐ||Ꮑ||Ꮒ||Ꮓ||Ꮔ||Ꮕ||Ꮖ||Ꮗ||Ꮘ||Ꮙ||Ꮚ||Ꮛ||Ꮜ||Ꮝ||Ꮞ||Ꮟ
|- align="center"
!13D
|13D0||&nbsp;||Ꮠ||Ꮡ||Ꮢ||Ꮣ||Ꮤ||Ꮥ||Ꮦ||Ꮧ||Ꮨ||Ꮩ||Ꮪ||Ꮫ||Ꮬ||Ꮭ||Ꮮ||Ꮯ
|- align="center"
!13E
|13E0||&nbsp;||Ꮰ||Ꮱ||Ꮲ||Ꮳ||Ꮴ||Ꮵ||Ꮶ||Ꮷ||Ꮸ||Ꮹ||Ꮺ||Ꮻ||Ꮼ||Ꮽ||Ꮾ||Ꮿ
|- align="center"
!13F
|13F0||&nbsp;||Ᏸ||Ᏹ||Ᏺ||Ᏻ||Ᏼ||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;
|}
{| style="display: inline-table;"
|- align="center"
!&nbsp;!!0!!1!!2!!3!!4!!5!!6!!7!!8!!9!!A!!B!!C!!D!!E!!F
|13A0||&nbsp;||Ꭰ||Ꭱ||Ꭲ||Ꭳ||Ꭴ||Ꭵ||Ꭶ||Ꭷ||Ꭸ||Ꭹ||Ꭺ||Ꭻ||Ꭼ||Ꭽ||Ꭾ||Ꭿ
|- align="center"
!AB7
|13B0||&nbsp;||Ꮀ||Ꮁ||Ꮂ||Ꮃ||Ꮄ||Ꮅ||Ꮆ||Ꮇ||Ꮈ||Ꮉ||Ꮊ||Ꮋ||Ꮌ||Ꮍ||Ꮎ||Ꮏ
|ꭰ||ꭱ||ꭲ||ꭳ||ꭴ||ꭵ||ꭶ||ꭷ||ꭸ||ꭹ||ꭺ||ꭻ||ꭼ||ꭽ||ꭾ||ꭿ
|- align="center"
!AB8
|13C0||&nbsp;||Ꮐ||Ꮑ||Ꮒ||Ꮓ||Ꮔ||Ꮕ||Ꮖ||Ꮗ||Ꮘ||Ꮙ||Ꮚ||Ꮛ||Ꮜ||Ꮝ||Ꮞ||Ꮟ
|ꮀ||ꮁ||ꮂ||ꮃ||ꮄ||ꮅ||ꮆ||ꮇ||ꮈ||ꮉ||ꮊ||ꮋ||ꮌ||ꮍ||ꮎ||ꮏ
|- align="center"
!AB9
|13D0||&nbsp;||Ꮠ||Ꮡ||Ꮢ||Ꮣ||Ꮤ||Ꮥ||Ꮦ||Ꮧ||Ꮨ||Ꮩ||Ꮪ||Ꮫ||Ꮬ||Ꮭ||Ꮮ||Ꮯ
|ꮐ||ꮑ||ꮒ||ꮓ||ꮔ||ꮕ||ꮖ||ꮗ||ꮘ||ꮙ||ꮚ||ꮛ||ꮜ||ꮝ||ꮞ||ꮟ
|- align="center"
!ABA
|13E0||&nbsp;||Ꮰ||Ꮱ||Ꮲ||Ꮳ||Ꮴ||Ꮵ||Ꮶ||Ꮷ||Ꮸ||Ꮹ||Ꮺ||Ꮻ||Ꮼ||Ꮽ||Ꮾ||Ꮿ
|ꮠ||ꮡ||ꮢ||ꮣ||ꮤ||ꮥ||ꮦ||ꮧ||ꮨ||ꮩ||ꮪ||ꮫ||ꮬ||ꮭ||ꮮ||ꮯ
|- align="center"
!ABB
|13F0||&nbsp;||Ᏸ||Ᏹ||Ᏺ||Ᏻ||Ᏼ||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;||&nbsp;
|ꮰ||ꮱ||ꮲ||ꮳ||ꮴ||ꮵ||ꮶ||ꮷ||ꮸ||ꮹ||ꮺ||ꮻ||ꮼ||ꮽ||ꮾ||ꮿ
|}
 
Jenička čerokiska [[Typeface|pismowa družina]] (jendźelsce ''font'') so z [[Mac OS XmacOS]] dodawa, wersija 10.3 (Panther) a pozdźišo a [[Windows Vista]]. Čerokiske pismo so tež podpěra z swobodnych pismow namakane na stronje languagegeek.com a Touzet's atypical.net, a shareware-pismowe družiny [[Code2000]] a Everson Mono.
 
== Eksterne wotkazy ==
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije