Wikipedija

Guaranišćina: Rozdźěl mjez wersijomaj

Stawizny wersijow interaktiwnje přepytać
← Předchadna změnaPřichodna změna →
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
WizuelnyWikitekst
S →‎Žórła: korektura
SKeine Bearbeitungszusammenfassung
Rjadka 5:
|mjeno serbske=Guaranišćina
|kraje=[[Paraguay]], [[Argentinska]],<br />[[Boliwiska]], [[Brazilska]]
|rěčnicy=4 hač do 5 milionow
|klasifikacija=[[Tupiske rěče]]
:[[Tupi-Guaraniske rěče]]
Rjadka 23:
'''Guaranišćina''' ({{wrěči|de}} ''Guaraní'' [{{IPA|gwaɾaˈni}}], swójske mjeno: ''avañe'ẽ'' [{{IPA|aʋãɲẽˈʔẽ}}]) je rěč, kotraž so w [[Paraguay]]ju, w sewjernej [[Argentinska|Argentinskej]], dźělach [[Boliwiska|Boliwiskeje]] a w juhozapadnej [[Brazilska|Brazilskej]] rěči. Słuša k [[Tupi-Guaraniske rěče|tupi-guaraniskim rěčam]].
 
wuńduGuaranašćina ma někak štyri do pjeć milionow rěčnikow. Najwyše trochowanja wuchadźa wot hač do 7sydom milionow, při čimž liča so tež wosoby liča, kotrežkiž maja jenož snadne znajomosće guaranišćiny maja, štož so na přikład přiz wobydlerjachwobydlerjemi paraguayskich městow w Paraguayju často stawa.▼
Eksistuje něhdźe 4 hač 5 milionow rěčnikow guaranišćiny. Maksimalne powobličenja
▲wuńdu wot hač do 7 milionow, při čimž so tež wosoby liča, kotrež jenož snadne znajomosće guaranišćiny maja, štož so na přikład při wobydlerjach městow w Paraguayju často stawa.
 
W němskej rěči, ale tež w serbšćinje, su někotre słowa, kotrež dźensnišemuwotpowěduja słowuguaraniskim guaranišćiny wotpowědujasłowam abo kotrež su jim jara podobne. Tute słowa přińdźechu přez [[Španišćina|španišćinu]] a [[Portugalšćina|portugalšćinu]] do němčiny, a pochadźeja pak z narěčow guaranišćiny, kotrež so w Paraguayju, Argentinskej, Boliwiskej abo Brazilskej rěčachu, pak z toho wusko přiwuzneje [[Tupišćina|tupišćiny]], na přikład: [[kapybara]], [[jaguar]], [[jaguarundi]], [[tapir]], [[ananas]], [[maniok]], [[marakas]], [[marakuja]], [[nandu]] a [[Piranje|piranja]].
 
== Stawizny ==
Guaranišćina je so hižo za čas španiskeje kolonialskejekolonialneje doby wužiwała jako spisomna rěč za křesćanske [[misionowanje]] jako pisanska rěč wužiwała. [[Jezuitowy stat]] za čas španiskeje kolonialskeje doby, kotryž bě wosebje dźěl dźensnišeho wuchodneho Paraguayja a dźensnišeje argentinskeje prowincy [[Misiones (Argentinien)|Misiones]] wopřijimał, spěchowaše guaranišćinu, dokelž [[Jezuića|jezuića]] běchu připućowanje běłych sydlerjow jara wobmjezowali a guaranišćinu jako ekskluziwnu rěču wužiwali. We swětnej prowincy Paraguay wokoło [[Asunción]]a pak wostawaše guaranišćina drje dominowaca wobchadna rěč wobydlerstwa, dokelž bě čisło sydlerjow španiskeho pochada poměrnje małe a so tući z domoródnymi měšachu, hamtska rěč pak bě tam ekskluziwnje [[španišćina]], kotraž rěčanu guaranišćinu we wjelorakim nastupanju wobwliwowaše. Z kóncom jezuitskich redukcijow w lěta 1767 je guaranišćina tež tam swoju wosebitu poziciju zhubiła.▼
 
▲Guaranišćina je so hižo za čas španiskeje kolonialskeje doby za křesćanske [[misionowanje]] jako pisanska rěč wužiwała. [[Jezuitowy stat]] za čas španiskeje kolonialskeje doby, kotryž bě wosebje dźěl dźensnišeho wuchodneho Paraguayja a dźensnišeje argentinskeje prowincy [[Misiones (Argentinien)|Misiones]] wopřijimał, spěchowaše guaranišćinu, dokelž [[Jezuića|jezuića]] běchu připućowanje běłych sydlerjow jara wobmjezowali a guaranišćinu jako ekskluziwnu rěču wužiwali. We swětnej prowincy Paraguay wokoło [[Asunción]]a pak wostawaše guaranišćina drje dominowaca wobchadna rěč wobydlerstwa, dokelž bě čisło sydlerjow španiskeho pochada poměrnje małe a so tući z domoródnymi měšachu, hamtska rěč pak bě tam ekskluziwnje [[španišćina]], kotraž rěčanu guaranišćinu we wjelorakim nastupanju wobwliwowaše. Z kóncom jezuitskich redukcijow w lěta 1767 je guaranišćina tež tam swoju wosebitu poziciju zhubiła.
 
Tež w njewotwisnym Paraguayju wostawaše [[španišćina]] ekskluziwna hamtska rěč. Mějachu drje guaranišćinu za wažne kulturelne znamjo paraguayiskeje nacije, jeje wužiwanje pak wostawaše na ertnym wužiću a na literaturje předewšěm folkloristiskeho charaktera wobmjezowana.
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije