Njemen: Rozdźěl mjez wersijomaj
nowy zapis |
(Žadyn rozdźěl)
|
Wersija wot 15. awgusta 2015, 11:33
Njemen (němsce Memel, litawsce Nemunas, běłorusce Нёман (Njoman), rusce Неман (Njeman), pólsce Niemen) je 937 kilometrow dołha rěka w zapadnej Běłoruskej a w južnym Baltikumje.
Nemunas, Нёман (Njoman), Неман (Njeman), Niemen | |
Njemen blisko města Alytus w Litawskej | |
ćeče přez | Běłorusku, Litawsku, Rusku |
žórło | juhozapadnje Minska na Běłoruskich wyšinach |
wysokosć | 176 m |
wuliw | pola Šilutė do Kurskeho zaliwa |
wysokosć | 0 m |
spad rěki | 0,19 m/km |
rěčina | Šćara, Swislač |
dołhosć | 937 km |
přestrjeń rěčiny | 98200 km² |
Běh
Třeći najdlěši přitok Baltiskeho morja wužórli so na Běłoruskich wyšinach blisko městačka Uzda něhdźe połsta kilometrow juhozapadnje běłoruskeje stolicy Minsk a běži přez zapadnu Běłorusku a wulkoměsto Hrodno do Litawskeje. Tam namaka so druhe najwjetše město kraja, Kaunas, při jeje brjoze. Dale na zapadźe twori Njemen z lěta 1945 hranicu mjez Litawskej a Kaliningradskej oblasću Ruskeje federacije. Na ruskim boku leži městačko Sowjetsk, něhdyši Tilsit. Tuta kónčina słušeše jako Memelland hač do kónca Druheje swětoweje wójny k Němskej. Z małej rěčnej deltu wuliwa so Njemen do Kurskeho zaliwa, dźěla Baltiskeho morja, z nim zwjazaneho přez wuski přeliw pola wulkeho litawskeho přistawa Klaipėda.
Za łódźnistwo, kotrež je principielnje wot Kurskeho zaliwa hač do Kaunasa móžne, so Njemen dźensa lědma hišće wužiwa.
Stawizny
W juliju 1807 podpisa so Tilsitski měr mjez francoskim kejžorom Napoléonom I., ruskim carjom Aleksandrom I. a pruskim kralom Bjedrichom Wylemom III. na spławje wosrjedź rěki. Wot lěta 1920 je delni běh Njemena statna hranica, najprjedy mjez Wuchodnej Pruskej a pod mjezynarodnym zarjadnistwom stejacym Memelskim krajom, wot 1945 do 1991 mjez sowjetskimaj republikomaj Litawskej a Ruskej a wot 1991 mjez njewotwisnej Litawskej a Ruskej federaciju.