Serbja: Rozdźěl mjez wersijomaj

'''Serbja''' (tež '''Serbjo'''<ref>Faska: Pućnik po hornjoserbšćinje, ISBN 3-7420-1103-0, strona 153</ref>, [[Delnjoserbšćina|delnjoserbsce]] ''Serby'', [[Łaćonšćina|łaćonsce]] ''Surbi, Surabi'' resp. ''Sorabi'', [[Němčina|němsce]] ''Sorben (Wenden)'') su zapadno-słowjanskizapadosłowjanski lud, kotryž je w [[Němska|Němskej]] žiwy. Tradicionelna domizna Serbow stej [[Delnja Łužica|Delnja]] a [[Hornja Łužica|Hornja Łužicy]] w zwjazkowymaj krajomaj [[Braniborska]] a [[Sakska]], tak mjenowany [[serbski sydlenski rum]].

Eksistujetej dwě spisownej rěči: [[hornjoserbšćina]] a [[delnjoserbšćina]]. Nimo toho wužiwaja so někotre narěče, kaž na přikład [[Slepjanska narěč|slepjanska]]. Hornjoserbšćina steji [[Čěšćina|Čěšćinječěšćinje]] a [[Słowakšćina|Słowakšćinjesłowakšćinje]] blisko, akutnje wohrožena delnjoserbšćina skerje [[Pólšćina|Pólšćinjepólšćinje]]. Dźensa je ličba rěčnikow mjez 20.000 a 30.000, a cyłkowna ličba Serbow wokoło 60.000. W Hornjej Łužicy bydli 40.000 Serbow, wosebje mjez Budyšinom, Kamjencom a Wojerecami. TamneTamni su w Delnjej Łužicy žiwežiwi, a to mjez [[Grodk]]om, [[Choćebuz]]om a [[Błóta]]mi.

Žro hornjoserbskeje kónčiny, hdźež je Serbšćinaserbšćina wšědna rěč w zjawnosći, su wosebje katolske gmejny [[Chrósćicy]], [[Pančicy-Kukow]], [[Njebjelčicy]], [[Ralbicy-Róžant]] a [[Worklecy]] kaž tež dźěle přimjeznych gmejnow [[Bóšicy]], [[Njeswačidło]], [[Hodźij]] a města [[Kulow]]. Dalši centrum je [[Radwor]]. W Delnjej Łužicy tajki stabilny rěčny teritorij wjace nimamy. Wjetšina rěčnikow Delnjoserbšćinydelnjoserbšćiny pak namakamy w gmejnach mjez Choćebuzom a Błótami, na přikład w [[BorkowyBórkowy|Bórkowach]], [[Běła Góra-Bělin|Běłej Górje-Bělinje]], [[Hochoza|Hochozy]] abo [[Janšojce|Janšojcach]].

Hišće we wosomdźesatych lětach 19. lětstotka słušachu wulke kónčiny južnje a wuchodnje Budyšina (hač do [[Korzym]]a, [[Lubij]]a a [[Mužakow]]a), kaž tež južnje a sewjernje Choćebuza k serbskorěčnemu teritorijej. Tež wuchodnje [[Łužiska Nysa|Łužiskeje Nysy]], w dźensnišej [[Pólska|Pólskej]] běchu hač do 20. lětstotka Serbja žiwežiwi. Stawizniski centrum jich kultury bě [[Žarow]] (dźensa Żary). Serbska ludnosć w tym regionje bu pak po druhej swětowej wójnje kaž Němcy wućěrjena. Zbytk bu polonizowany.

Warianta hornjoserbšćiny bu hač do 20. lětstotka tež w małym sydlišću [[Serbin]] w [[Texas]]u rěčana, kotrež běběše so w 1850tych lětach wot serbskich wupućowarjow załožene byłzałožił. Dźensa mašje w tamnišej šuli domizniski muzej zaměstnjeny, kotryž wo stawiznach Serbow w Zjednoćenych statach informuje. KPola ludličenjuludličenja 2000 poda nimo toho w [[Pennsylvaniska|Pennsylvaniskej]] 157 wosobow „Lusatian“ („Łužisce“„łužisce“) jako maćeršćinu.

Dalše serbske sydlišća běchu wwe wšelakorych kónčinach [[Awstralija|Awstralije]]. Wot 1848 hač do 1860 wupućowaše cirkaněhdźe 2000 Serbow do kontinenta.

Wjetšina dźensnišich rěčnikow hornjoserbšćiny je katolskeje konfesije. Prěnjotnje bě wjetša ličba Serbow hišće w 19. lětstotku ewangelsce (86,9 % w lěće 1900)<ref>Po ludličenju 1900, hlej Ernst Tschernik: ''Die Entwicklung der Sorbischensorbischen Bevölkerung''. Akademie-Verlag Berlin, 1954, sstr. 34</ref>, jenož Serbja w Kamjenskim wokrjesu běchu přewažnje Katolikojokatolscy (88,4 %). W Delnjej Łužicy pak přińdźewučini podźěl protestantow w tym času na wjace hač 99 %. Dla spěšnišeho zhubjenja rěčirěče a identity pola ewangelskich Serbow (w Hornjej a Delnjej Łužicy) je tajki poměr dźensa nawopak.

Serbska chorhoj bu w lěće 1842 najprjedy přispomnjena. Po pansłowjanskim kongresu w lěće 1848 w Praze ([[ČěskaPraha|Praze]]) wona dósta jejeswoje dźensniše barby.

Serbska hymna je "„[[Rjana Łužica]]"“.