Kotecy: Rozdźěl mjez wersijomaj

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
dodawk w ramiku projekta "Wutwar 2014"
Rjadka 17:
 
'''Kotecy''' ({{wrěči|de}} ''Kotitz'') su [[Hornja Łužica|hornjołužiska]] wjes z 202 wobydlerjemi<ref>staw: 31. decembra 2008; město Wóspork</ref> we wuchodźe [[Wokrjes Budyšin|Budyskeho wokrjesa]], kotraž słuša wot lěta 1994 k městu [[Wóspork]]ej.
 
== Geografija ==
Kotecy namakaja so južnje Wósporskeje dróhi něhdźe 14 kilometrow wuchodnje [[Budyšin]]a a dwaj kilometraj juhozapadnje Wósporka. Stare jadro sydlišća leži na wobběžnej horje něhdźe 15 metrow nad dolinu [[Kotołka|Kotołki]] před jeje přechodom z hornjołužiskeje pahórčiny do nižiny. Na najwyšim dypku steji znajmjeńša wot 14. lětstotka Kotečanska cyrkej z kěrchowom. Na tamnym boku rěčki namaka so něhdyše Kotečanske kubło a mjez kubłom a cyrkwinskej horu młynski hat.
 
Susodne sydlišća su [[Wichowy]] a [[Hrodźišćo (Wóspork)|Hrodźišćo]] w sewjeru, Wóspork w sewjerowuchodźe, [[Žarki]] w juhowuchodźe, [[Łusk]] w juhu a [[Njechorń]] w sewjerozapadźe.
 
== Stawizny ==
[[Dataja:Fotothek df rp-e 0390065 Weißenberg-Kotitz. Ehem. Kotitzer Mühle.jpg|thumb|Něhdyši Kotečanski młyn z młynskim hatom]]
Na při starej wikowanskej dróze [[Via regia]] ležacych Kotečanskich honach namakachu mjez druhim bronzowe spirale, pjeršćenje a sekeru z bronzoweje doby, dale keramiku [[Billendorfska kultura|Billendorfskeje kultury]] ze staršeje železoweje doby a rownišća z nowšeje kejžoroweje doby kaž tež germanski železny mječ.
 
Wjeska sama naspomni so k prěnjemu razej we wopismje Budyskeho tachantstwa z lěta 1280 jako sydło knjezow ''Witgo'' a ''Cunradus de Kottwitz''. Patronymiske wjesne mjeno pokazuje na staroserbske sydlišćo wěsteho ''Kota''. Ležownostne knjejstwo měješe do 18. lětstotka jeničce tamniše ryćerkubło. Po zničenju cyrkwje a wjeski w [[Třicećilětna wójna|Třicećilětnej wójnje]] so wona w lětach 1653–70 znowa natwari. 1709 so ryćerkubło předa, knježa jenož wudwor při puću do Wósporka wobchowachu a rozdźělichu sydlerjam tam ležownosće, z kotrychž nastachu w běhu 18. lětstotka ''Delnje Kotecy'', hdźež bě w lěće 1810 hižo 40 burow žiwe. W lěće 1831 natwari so w Hornich (starych) Kotecach šula, kotraž bu 1880 powyšena.
 
W běhu [[Bitwa wo Budyšin|bitwy wo Budyšin]] ke kóncej [[Druha swětowa wójna|Druheje swětoweje wójny]] so cyrkej dnja [[20. apryla]] [[1945]] dospołnje wotpali. Znowanatwar w starej podobje pod nawodom Fritza Steubnerja dokónči so w lěće 1952. Přispomnjenja hódny je drjewjany wjerch, kotryž bu wot jednotliweho drjewjaneho stołpa wosrjedź cyrkeje dźeržany.
 
W lěće 1957 so wjesce [[Łusk]] a [[Žarki]] zagmejnowaštej, 1977 tež dale na juhu ležacy [[Čornjow]]. Pola gmejnskeje reformy lěta 1994 přińdźechu Kotecy k Wósporkej, mjeztym zo přizamkny so Čornjow susodnym [[Bukecy|Bukecam]].
 
== Wobydlerstwo ==
[[Dataja:Weißenberg Kotitz - Jan-Kilian-Straße - Jan-Kilian-Denkmal 01 ies.jpg|thumb|Trojorěčny pomnik [[Jan Kilian|Janej Kilianej]] w Kotecach]]
Po [[Arnošt Muka|Mukowej]] statistice mějachu Kotecy we 1880tych lětach 318 wobydlerjow, z nich 276 Serbow (87 %) a 42 Němcow.<ref>{{Černik|105}}</ref> Tehdy běchu wone poslednja serbska wjes při puću do Wósporka. [[Arnošt Černik]] zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wot jenož hišće 48,5 %.<ref>Ludwig Elle: ''Sprachenpolitik in der Lausitz.'' Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 245 [406 wobydlerjow, z nich 86 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 40 z pasiwnymi, 71 serbskich dźěći a młodostnych, 209 bjez znajomosćow]</ref>
 
=== Nabožina ===
Znajmjeńša z 16. lětstotka měješe wjes swójsku ewangelsku wosadu, kotrejž přisłušachu tež susodne Žarki. Tule skutkowaše po smjerći jeho wuja Michała w lěće 1837 [[Jan Kilian]] jako farar a bě dla swojeho sylneho prědowanja hižo po krótkim času po dalšej wokolinje znaty, tak zo so lutherscy Serbja ze susodnych pruskich wosadow na njeho wobroćichu, kiž nochcychu přistupić nowozałoženej pruskej uněrowanej cyrkwi, a jeho wo pomoc prošachu. W lěće 1848 wopušći Kilian Kotečansku wosadu a sta so z fararjom mjeztym załoženeje starolutherskeje wosady we [[Wukrančicy|Wukrančicach]].
 
W lěće 1925 bě mjez 252 wobydlerjemi 249 ewangelskich. Wot lěta 1928 je Kotečanska cyrkej z Wósporskej filialu a wot 2008 słuša k nowozałoženej Hrodźišćanskej parochiji.
 
== Wosobiny ==
Zeile 23 ⟶ 47:
 
== Žórła ==
* {{WdH|24|39sl.}}
<references />
 
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije