Čorny ćernjowc: Rozdźěl mjez wersijomaj

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
S > wikidata check
korektura, dodawk
Rjadka 26:
 
== Wopis ==
Čorny ćernjowc je [[kerk]], kotryž docpěwadocpěje wysokosć wot 1 hač 4 m (wot 50 hač 200 cm).
 
[[Stołpik]] je zwjetša wobłukojty <!--bogig--> a ćernjojty.
 
=== Łopjena ===
[[Łopjeno|Łopjena]] su w zymje zelene, po třoch hač po sydmjoch (najčasćišo pjećoch) pjerite, na hornim boku zelnezelene a na delnim boku často běłopjelsćojte. Łopješka su jejkojte, wótre, rězane, sedźace hač rozdźělnje stołpikate. Pódlanske łopješka su nitkojte.
 
=== Kćenja ===
Kćěje wot meje hač awgusta. Běłe abo čerwjenojte [[Kćenje|kćenja]] steja we wjelekćenjowych, často nimale pyramidojtych [[pakić]]ach a docpěwajadocpěja wulkosć wot 1,5 hač 3 cm.
 
=== Płody ===
Čorny abo čornočerwjeny kompleksny kamjentny płód wobsteji z 20 hač 50 małkich płodźikow. Jeho brěčka je wioletna. Zrały płód so wot kćenjoweje wóski pušća.
 
=== Formy ===
Rostlina je na formach bohata družina z wjele małkimi družinami <!--Kleinart-->(100-200), kotrež so hodźi jenož ćežko rozeznawać.
 
== Stejnišćo ==
Rosće w kerčinach, na lěsnych kromach, w skałach <!--Steinbruch--> a na suchich trawnikach. Najčasćišo na wapno chudych pódach wustupuje.
 
== Rozšěrjenje ==
Rostlina je w nimale [[Europa|Europje]] z wuwzaćom sewjera rozšěrjena, při čimž w [[Alpy|Alpach]] we wysokosćach wot hač do 1700 m wustupuje.
 
== Wužiwanje ==
=== Kucharstwo ===
Płód je purpurowo-čorny a ma kisały a słódki słód.
Čini so konfitira, wino, liker a zyrop z płodow.
 
=== Medicina ===
Z łopjenow so móže zelo zhotowić. Wono ma [[krej| krej čisćacy]] a krejny cokor znižacy<!-- sangoglucidmalaltigan--> wuskutk. Jahody jesu dobre žórło za witaminy [[witamin A|A]] a [[witamin C|C]], wobsahujo [[kalium]], [[magnezij]] a [[kopor]].
 
Jahody čornych ćernjowcow překrawjenje podpěrujepodpěruju <!--altigas sangigxon--> a pomhapomhaja za čas [[zymnica|zymnicy]]. Tróšku woćoplowany brěčka čornych ćernjowcow je jara dobry lěk přećiwo škropawemu abo womučnjenemu hłosej.
 
Něhdy so korjeń kaž lěk nałožowa, ale to dźensniši dźeń wjace z wašnjom njeje.
Rjadka 67:
* Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 454 {{ref-de}}
* Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 410 {{ref-de}}
* Schütt, Schuck, Stimm: Lexikon der Baum- und Straucharten. ISBN 978-3-86820-123-9, strona 452 {{ref-de}}
* Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
* Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
Zeile 78 ⟶ 79:
[[Kategorija:Ćernjowc]]
[[Kategorija:Kerki]]
 
{{nobots}}
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije