Finšćina: Rozdźěl mjez wersijomaj

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
EmausBot (diskusija | přinoški)
S r2.7.3) (bot přidał: lez:Финн чӀал
Michawiki (diskusija | přinoški)
Keine Bearbeitungszusammenfassung
Rjadka 9:
:[[finougriske rěče]]
::[[finsko-permske rěče]]
:::Finsko-wolžskewolzyne řeče
::::Finsko-lappskesamiske rěče
:::::[[baltofinske rěče]]
::::::Finšćina
|hamtska rěč={{Chorhoj|Finska|25px}} [[Finska]], <br />{{Chorhoj|Europska Unijaunija|25px}} [[Europska Unijaunija]]
|iso_639-1=fi
|iso_639-2=fin
Rjadka 25:
'''Finšćina''' słuša k [[finougriske rěče|finougriskim rěčam]], kotrež su swójba znutřka [[uralske rěče|uralskich rěčow]]. W tutej swójbje twori skupinu [[baltofinske rěče|baltofinskich rěčow]] z hromadu z blisko přiwuznymi rěčemi: [[Estišćina]], [[Karelšćina]] a dalše małke rěče.
 
Finsce rěči 6 mil. ludźi, z toho we [[Finska|Finskej]] wyše hačpřez 5 mil, tuž něhdźe 92 % wobydlerjow. Něhdźe 6% wobydlerjow rěči [[Šwedšćina|Šwedšćinu]] jako [[maćeršćina|maćeršćinu]].
 
Finsce so tež rěči we [[Šwedska|Šwedskej]], [[Norwegska|Norwegskej]] a [[Ruska|Ruskej]] a druhich krajach.
 
Finšćina je [[aglutinowanskaaglutinowaca rěč]] a so njesnadnje wot susodnych [[indoeuropske rěče|indoeuropskich rěčow]] rozeznawa, hačrunjež bu wot lěttysacow wot tych wobwliwowana. Tohodla finšćina ma mnoholičbne požčonki z rozdźělnych indoeuropskich rěčow, předewšěm [[germanske rěče|germanskich]], [[baltiske rěče|baltiskich]] a [[słowjanske rěče|słowjanskich]] rěčow.
 
== Přiwuznosć ==
Finšćina słuša k [[finougriske rěče|finougriskim rěčam]], kotrež so w sewjerowuchodnej [[Europa|Europje]] a sewjerozapadnej [[Azija|Azija]] rěča. Jenož [[Madźaršćinamadźaršćina]] so w srjedźnej Europje rěči. Finšćina je chětro blisko přiwuzna z [[Estišćina|Estišćinuestišćinu]], [[Karelšćina|Karelšćinukarelšćinu]], [[Wepsišćina|Wepsišćinuwepsišćinu]], [[Wotišćina|Wotišćinuwotišćinu]] a [[Liwišćina|Liwišćinuliwišćinu]], mjeztym zo přiwuznosć z [[Madźaršćina|Madźaršćinumadźaršćinu]] je něhdźe tak mało kaž ta mjez Němčinuněmčinu a Persišćinupersišćinu. [[Baltofinske rěče|Baltofinskim rěčam]] su [[lappskesamiske rěče]] podobne, mjeztym zo so druhe rěčne skupiny sylnišo rozeznawaja.
 
== Alfabet a wurjekowanje ==
We Finšćinjefinšćinje so [[łaćonski alfabet]] z třomi přidatnymi pismikami wužiwa, a to [[ä]], [[ö]], [[å]] (jenož za šwedske mjena). Wone w alfabetiskim porjedźe po pismiku [[z]] sćěhuja, tak zo ''ä'' a ''ö'' njestejitej při [[a]] a [[o]] kaž w Němčinjeněmčinje. Stawiznow dla finski alfabet faktisce je identiski ze šwedskim alfabetom.
 
Ale jenož sćěhowace pismiki we woprawdźitych finskich słowach wustupuja:
Rjadka 47:
* b, c, f, q, w, x, z, å
 
Při tym wurjekowanje je bóle prawidłowna hač we wjele druhich rěčach. Nimo toho dołhosć wokalow a konsonantow je wažna. Na př. ''tuli'' "woheń", ''tulli'' "cło", ''tuuli'' "wětr". Konsonanty ''b'', ''d'' a ''g'' so tróšku mjechše hač w Němčinjeněmčinje wurjekuja, mjeztym zo ''p'', ''t'' a ''k'' přeco su njeaspirowane.
 
{| class="prettytable"
Rjadka 126:
|}
 
Pismik [[n]] wotwisuje we wurjekowanju wot sćěhowaceho konsonanta. T.r. hromaduhromadźe z pismikom [[k]], tuž jako ''nk'' so kaž /{{IPA|ŋk}}/ wurjekuje, mjeztym zo hromaduhromadźe z pismikom [[g]], tuž jako ''ng'' samo k /{{IPA|ŋ:}}/ zjednoćuje. Před pismikom [[p]] wón so kaž [[m]] wurjekuje, na př. ''kunpa'' (kaž ''kumpa'').
 
PřizwukowanjePřizwuk leži w Finšćinjefinšćinje přeco na prěnjej złóžce. Wot wjace hač třoch złóžkow wustupuje tež pódlanske přizwukowanjepřizwuk na kóždej druhej złóžce. Ale poslednja złóžka wostanje njepřizwučna.
 
Při zestajenych słowach kóždy wobstatk wobchowuje swoje přizwukowanjepřizwuk.
 
== Fonologija ==
=== Fonemy ===
Finšćina ma wósom wokalow, 18 diftongow a 14 konsonantow, při čimž přidatne konsonanty jenož w cuzych słowach wustupuja.
 
==== Wokale ====
Finšćina ma wósom [[wokal]]ow, při čimž wšě wokale móžeja krótke abo dołhe być. Krótke wokale so jedyn raz pisaja, mjeztym zo dołhe wokale so dwójce pisaja. Transkripcija po [[Mjezynarodny fonetiski alfabet|IPA]] so w sćěhowacej tabeli mjez porom / jewi.
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije