Geografiska šěrokosć: Rozdźěl mjez wersijomaj
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Rjadka 36:
Šěrokosć da so cyle jednorje z najwyšeho [[Słónčny staw|słónčneho stawa]] ''(připołdniša šěrokosć)'' abo z wysokosće [[Kulminacija (astronomija)|kulminowacych]] hwězdow postajić.
Na sewjernej połkuli zemje podawa wysokosć relatiwnje swětłeho [[Polarna hwězda|polarneje hwězdy]] ''(Polaris)'' nad [[Wobzor|wobzorom]] dosć dokładnje šěrinu: Na [[Ekwator|ekwatorje]] pokazuje so polarna hwězda na wobzoru, na sewjernym čopje steji nimale padorunje na njebju. Woprawdźe je ''Polaris'' nic cyle 1° wot [[Njebjeski čop|njebjeskeho čopa]] zdaleny; zmylk, kotryž přez to nastawa, je [[Zemska rotacija|zemskeje rotacije]] dla dwójce wob dźeń 0°, dwójce wok. 0,75° a da so přez jednore formle abo [[
Hižo namórnicy pózdnjeho 15. lětstotka zamóžechu šěrokosć za [[Nawigacija|nawigaciju]] wužiwać. Wobličenje geografiskeje ''dołhosće'' wšak je bóle komplikowane było a je sej dokładnu [[Koplowanska nawigacija|koplowansku nawigaciju]] abo měrjenje distancow [[Měsačk|měsačk]]-hwězda wužadowało. Wot kónca [[18. lětstotk|18. lětstotka]] stawa so z dokładnym [[Čas|časom]] chronometrow, wot srjedź [[20. lětstotk|20. lětstotka]] z pomocu wšelakich metodow wužiwajo elektromagnetiskich žołmow terestriskich sćelakow, wot 1990tych lět z [[Global Positioning System|GPS]]-přijimakami satelitow.
| |||