Finšćina: Rozdźěl mjez wersijomaj
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
→Wokalna harmonija: korektura, dodawk |
dodawk |
||
Rjadka 23:
}}
'''Finšćina''' słuša k [[finougriske rěče|finougriskim rěčam]],
Finsce rěči 6 mil. ludźi, z toho we [[Finska|Finskej]] wyše hač 5 mil.
Finsce so tež rěči we [[Šwedska|Šwedskej]], [[Norwegska|Norwegskej]] a [[Ruska|Ruskej]] a druhich krajach.
Finšćina so njesnadnje wot susodnych [[indoeuropske rěče|indoeuropskich rěčow]] rozeznawa, hačrunjež bu wot lěttysacow wot tych wobwliwowana.
== Přiwuznosć ==
Finšćina słuša k [[finougriske rěče|finougriskim rěčam]], kotrež so w sewjerowuchodnej [[Europa|Europje]] a sewjerozapadnej [[Azija|Azija]] rěča.
== Alfabet a wurjekowanje ==
Zeile 243 ⟶ 245:
== Gramatika ==
Finšćina je [[aglutinowana rěč]], kotraž ma 15 padow. Genusy a nominalne klasy faluja.
=== Słowjesa ===
Finšćina ma konjugacije. W sćěhowacej tabeli su někotre přikłady za přitomnostne formy werbow, při čimž mjenowane słowjeso ''olla'' je tróšku njeprawidłowne.
{{TabelowaHłowaPoCharće}}
! colspan="2" | Wosoba || Pronomen || Olla (być) || Puhua (rěčeć) || Etsiä (pytać)
|-
| rowspan="3" | Jednota || 1. || minä || ole'''n''' || puhu'''n''' || etsi'''n'''
|-
| 2. || sinä || ole'''t''' || puhu'''t''' || etsi'''t'''
|-
| 3. || hän, se¹ || '''on''' || puh'''uu''' || ets'''ii'''
|-
| rowspan="3" | Mnohota || 1. || me || ole'''mme''' || puhu'''mme''' || etsi'''mme'''
|-
| 2. || te || ole'''tte''' || puhu'''tte''' || etsi'''tte'''
|-
| 3. || he, ne² || '''ovat''' || puhu'''vat''' || etsi'''vät'''
|}
¹ ''Hän'' woznamjenja “wón/wona”, a ''se'' woznamjenja “wono”.<br />
² ''He'' je pluraliski ''hän'', ''ne'' je pluraliski ''se''.
Pronomeny třećeje wosoby su nuzne, ale móžno wuwostajeć pronomeny prěnjeje a druheje wosoby.
==== Negowace słowjeso ====
Za činił negowacu sadu, finšćina wužiwa negowace pomocne słowjeso. Po nim wužiwaju słowjeso, kotrež so neguje: namakaš formu słowjesa jeli bjerješ formu prěnjeje wosoby a wotstroniš kónčni N. Na př., “ja njerěču” je: “''minä en puhu''”. Konjugacija słowjesa je tak sćěhuje.
{{TabelowaHłowaPoCharće}}
! colspan="2" | Wosoba || Pronomen || Słowjeso
|-
| rowspan="3" | Jednota || 1. || minä || en
|-
| 2. || sinä || et
|-
| 3. || he, se || ei
|-
| rowspan="3" | Mnohota || 1. || me || emme
|-
| 2. || te || ette
|-
| 3. || he, ne || eivät
|}
=== Prašenja ===
Za prašenja bjez woprawdźiteho prašaceho pronomena so sufiks -''ko''/-''kö'' wužiwa. Pri tym so słowo z sufiksom do spočatka sady sedźi. Na př.:
* ''Hän osti sen eilen.'' Wón (abo wona) kupowaše jo wčera.
* ''Osti'''ko''' hän sen eilen?'' Kupowaše wón jo wčera?
* ''Hän'''kö''' osti sen eilen?'' Wón kupowaše jo wčera? (W prašenju dźe wo “njeho”.)
* ''Sen'''kö''' hän osti eilen?'' Jo wón kupowaše wčera?
* ''Eilen'''kö''' hän osti sen?'' Wčera wón jo kupowaše?
== Žórła ==
Zeile 257 ⟶ 310:
| awtor=Hillevi Low
| titul=Finnisch Wort für Wort
| rěč=Němčina
| serija= Kauderwelsch
| nakład=7.
Zeile 263 ⟶ 317:
| lěto=2002
| ISBN = 3-89416-014-4
}}
* {{Literatura
| awtor=Fred Karlsson
| přełožer=Karl-Heinz Rabe
| titul=Finnische Grammatik
| nakład=4. njezměnjeny
| rěč=Němčina
| nakładnistwo=Helmut Buske Verlag
| město=Hamburg
| lěto=2004
| ISBN = 3-87548-381-2
}}
Zeile 270 ⟶ 335:
{{Rěče Europskeje Unije}}
{{rq|img|rěč-zarodk}}
| |||