Dalmatišćina: Rozdźěl mjez wersijomaj
Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Rjadka 29:
Dalmatisce rěčeše zromanizowana ludnosć zapadneho Balkana, kiž zdźerži so po přichadźe Słowjanow na přibrjohu, wosebje pak w přistawnych městach, kotrež běchu zdobom twjerdźizny. Je dopokazane, zo je mjenowana ludnosć w 10. lětstotku we wonych kónčinach žiwa była, hačrunjež jeje eksaktna ličba znata njeje. Sydlachu tam tež Italčenjo. Jich rěč a pozdźišo tež [[chorwatšćina]] dalmatišćinu wohrožowaštej. Z Italčanami mějachu rěčnicy dalmatišćiny jara intensiwne poćahi, a to nic jenož z Italčanami w Dalmaciskej, ale tež z tymi na Appeninskej połkupje. Wliw italšćiny, wosebje pak Venedigskeje narěče, móžemy w srjedźowěkowskich dalmatiskich tekstach pytnyć.
Najstarše dalmatiske dokumenty su spisane w ''južnej'' (''raguskej'') narěči, to su lisćiny inwentara z 13. lětstotka a listaj z lětow 1325 a 1397. Z raguskeje narěče znajemy někak 260 słowow, někotre zapisa raguski rektor Filippo Diversi w prěnjej połojcy 15. lětstotka. Tute leksikalne elementy pokazuja rozdźěle mjez woběmaj narěčomaj. Na
Zda so, zo spušći wjetšina wobydlerjow města Zadar hižo do renesansy swoju maćernu rěč a Venedigsku narěč italšćiny rěčeše. Senat Raguskeje republiky wobaraše so wosebje přećiwo słowjanskemu wliwej; wón mjenujcy wobzamkny, zo dyrbja so wšě jeho wuradźowanja w ''lingua veteri ragusea'' (starej raguskej rěči) wotměwać, a nałožowanje słowjanskeje rěče (''lingua sclava'') bu zakazane. Njedźiwajo na to zhubi so w 16. abo 17. lětstotku w tutym měsće dalmatišćina a městne wobydlerstwo rěčeše chorwatsce. W někotrych kónčinach (na kupje Krk/Vikla) zdźerži so dalmatišćina hač do 19. lětstotka.
| |||