Michał Nawka: Rozdźěl mjez wersijomaj

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt
Alojs (diskusija | přinoški)
małe změny
Alojs (diskusija | přinoški)
wotkazy
Rjadka 6:
|městno zemrěća=[[Budyšin]]
}}
'''Michał Nawka''' (* [[22. nowembra]] [[1885]] w [[Radwor]]ju; † [[16. měrca]] [[1968]] w [[Budyšin]]je ) bě [[Serbja|serbski]] [[lisćina serbskich spisowaćelow|spisowaćel]], wučer, narodny prócowar, basnik, hudźbnik a rěčespytnik. Słušeše k najmarkantnišim wosobinam serbskeho narodneho a kulturneho hibanja prěnjeje połojcy 20. lětstotka.
 
== Žiwjenjoběh ==
Rjadka 13:
Michał Nawka narodźi so 22. nowembra lěta 1885 w Radworju do dźewjećwosoboweje swójby Jana Korle Nawki a Wórše rodźeneje Rjenčec. Nan bě krawc, wobsedźeše mału žiwnosć a bě tež jako ludowy herc znaty.
 
Po sydom lětach (1891 - 1898) na Radworskej šuli chodźeše Michał Nawka do Tachantskeje šule w [[Budyšin|Budyšinje]]. Wot jutrow 1899 do 9. měrca 1905 wopytowaše wón katolski[[Katolski wučerski seminar]] w Budyšinje. Hižo w prěnim lěće swojeho pedagogiskeho studija zastupi do towarstwa Włada a załoži hromadźe z Francom Kralom dźěćacy časopis "Zahrodka" (wot 1906 "Raj"). Z 18 lětami přistupi 1903 rěčespytnemu a beletristiskemu wotrjadej [[Maćica Serbska|Maćicy Serbskeje]].
 
Wot lěta 1904 dźěłaše jako wučer w [[Žitawa|Žitawje]], potom w Hajnicach, hdźež bydleše pola pozdźišeho swaka [[Mikławš Andricki|Mikławša Andrickeho]], a wot 1906 – 1908 w Zdźěri. Po tym zo bě pruwowanje wólbokmanosće we fachach němčina, psychologija, logika a kubłanske wědomosće wobstał, započa w ródnej wsy wučerić. Tam přewza w samsnym času wuměłske wjednistwo chóra „Meje“. Hač do lěta 1937 bě dirigent Radworskeho chóra.
 
21. julija 1908 zwěrowa so z Hanu Andrickec, z kotrejž měješe 13 dźěći: Ceciliju, Józefa, Stanisława, [[Anton Nawka|Antona]], Marhatu, Achima, Tadeja (po jednym lěće zemrěł), Benedikta, Mikławša (zhubjeny na wuchodnej fronće w lěće 1944), [[Błažij Nawka|Błažija]], Tomaša (padnył 8.11.1945 pola Arnswaldy), Cyrila a Ludmilu.
 
Nimo powołanja wučerja dźěłaše Michał Nawka připódla jako redaktor „Serbskeho„[[Serbski hospodarja“hospodar|Serbskeho hospodarja]]“ (1909/10) a „Sokołskich„[[Sokołske listy|Sokołskich listow“listow]]“ (1928-1932). Wón bě sobuiniciator załoženja [[Domowina|Domowiny]] w lěće 1912.
W lěće 1936 wobdźěła a wuda wón serbsku Misale Romanum (wołtarne knihi katolskeje cyrkwje).
 
Prěni raz w lěće 1919 a pozdźišo w lěće 1934 bu „wulkopřerady“ dla wobskorženy. Jako jednoho z prěnich wučerjow přesadźichu jeho 1937 do [[Kamjenica|Kamjenicy]], hdźež je mjez druhim čěskim a pólskim nućenym dźěłaćerjam za čas Druheje swětoweje wójny pomhał.
 
Po druhej swětowej wójnje bu direktor Fichtoweje šule w Budyšinje a 1946 direktor [[Serbski wučerski wustaw|Serbskeho wučerskeho wustawa]] w Radworju. 1949 powołachu jeho jako prěnjeho lektora serbšćiny na Lipšćansku uniwersitu. Wot lěta 1950 do 1960 redigowaše [[Katolski posołPosoł]].
 
1955 poda so na wuměnk w Budyšinje a wuznamjeni so z medalju [[Gottfried Wilhelm Leibniz|Leibniza]] Němskeje akademije wědomosćow. W samsnym lěće zemrě 7. oktobra jeho mandźelska Hana.
W lěće 1962 počesći so z bamžowskim rjadom „Pro Ecclesia et Pontifice“. Štyri lěta pozdźišo spožči so jemu myto [[Jakub Bart-Ćišinski|Ćišinskeho]] I. rjadownje.
 
Dnja 16. měrca 1968 Michał Nawka w Budyšinje zemrě.
Rjadka 35:
 
 
Michał Nawka je załožer serbskeho kritisko-realistiskeho powědančka. Basnił je wón w tradiciji [[Handrij Zejler|Zejlerja]] a [[Jan Radyserb Wjela|Radyserba Wjele]] wosebje hrónčka a spěwy za dźěći. Dohromady je daloko přez poł tysaca basnjow, wobdźěłanjow a přełožkow ludowych spěwnych tekstow a kěrlušow napisał. Z jeho pjera pochadźa 78 serbskich kěrlušow.
 
Basnistwo Michała Nawki charakterizuje [[Kito Lorenc]] ze sćěhowacymi słowami: „... je rytmisce so kužolaca rěč a ludowa melodija, zdobom poslednje miknjenje serbskeho folklorneho ryma.“
Dalše wuznamne polo jeho dźěławosće bě pozběhnjenje serbskeje rěčneje kultury. Wón zestaji čitanki, spisa wučbnicy, rěčespytne dźěła a rěčekritiske přewodniki.
 
Rjadka 69:
 
 
*[[Kito Lorenc]]: Serbska poezija 6. Michał Nawka. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1978
*[[Zbigniew Kościów]]: Michał Nawka. Puće žiwjenja a skutkowanja. Wobrys. Budyšin 1994
*[[Jan Šołta]], [[Pětr Kunze]], [[Franc Šěn]]: Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984
*[[Dietrich Šołta]]: Stawizny serbskeho pismowstwa III. dźěl. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1990
*[[Jurij Młynk]]: Michał Nawka jako prozaist. Lětopis 12/1. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1965, str. 18-44
*Jurij Młynk: Michał Nawka jako basnik. Lětopis 13/2. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1966, str. 164-200
*[[Rudolf Jenč|Rudolf Jentsch]]: Michał Nawka zum 80. Geburtstag. Zeitschrift für Slawistik 10 (1965), str. 795-796
 
[[Kategorija:Serb|Nawka, Michał]]
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije