Wuježk pod Čornobohom
Wuježk pod Čornobohom (němsce Wuischke) je sakska wjeska we wuchodźe Budyskeho wokrjesa, kotraž słuša wot 1973 ke gmejnje Bukecy. Wuježk leži w Hornjej Łužicy a serbskim sydlenskim rumje.
| |||||
| gmejna: | Bukecy | ||||
| zagmejnowanje: | 1936 (do Mješic) | ||||
| wobydlerstwo: | 128 (31. decembra 2022)[1] | ||||
| přestrjeń: | 5,14 km² | ||||
| wysokosć: | 290–311 metrow n.m.hł. | ||||
51.13055555555614.549722222222290–311
| |||||
| póstowe čisło: | 02627 | ||||
| předwólba: | 035939 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Powětrowy wobraz (2018) | |||||
wikidata: Wuježk (Q160801)
| |||||
Geografija wobdźěłać
Wuježk leži něhdźe 2,5 km juhozapadnje gmejnskeho centruma Bukec w dolinje (290–311 metrow nad NN) pod Čornobohom (556 m) a Rubježnym hrodom (542 m). Susodne wjeski su Bukecy na sewjerowuchodźe, Žornosyki na wuchodźe, Rachlow na zapadźe a Mješicy na sewjerozapadźe. W lěsu njedaloko wsy wužórli so rěčka Wuježčanka, přitok Albrechtowki.
Ležownostne mjena wobdźěłać
Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena we Wuježku: Kuty, Pola wolacych kerkow, Na Chmjeleńcy, Pola Macenskeho puća, W hórkach, W hatkach, W Randaku, Jězory, Ćipcyna hola, Čwisle, Zdźary, Hołbjeńcy.[2]
Stawizny wobdźěłać
Prěnje historiske naspomnjenje Wuježka jako Ugest parcva (= mały) bě w lěće 1419.[3] Toponomastisce hodźi so wjesne mjeno jako (mały) wujězd z Budyskeho kraja do Zagosta (do Wostrowca) interpretować.[4] Za Wuježk zliči Arnošt Muka w swojej statistice z lěta 1884 237 wobydlerjow, mjez nimi 205 Serbow (86 %) a 32 Němcow.[5] W lěće 1936 so Wuježk do Mješic zagmejnuje a přińdźe ze zagmejnowanjom Mješic 1973 do Bukec.
Najwjetši dźěl wěriweho wobydlerstwa je ewangelsko-lutherski. Wuježk je do Bukečanskeje wosady zafarowany. Kóžde lěćo wotměwa so we wsy Serbski dworowy swjedźeń.
Wosobiny wobdźěłać
Wuježk bě wot 1970tych lět bydlišćo serbskeho basnika Kita Lorenca (1938–2017). W lěće 1970 kupištaj sej tež spisowaćel Adolf Endler a jeho žona, spisowaćelka-přełožowarka Elke Erb chěžu we Wuježku, hdźež Erb hač do staroby přez lěćo bydleše. Někotre lěta dołho měješe Heinz Czechowski jako třeći awtor chěžu we wjesce pod Čornobohom. Z hosćom we Wuježku běchu tež druzy zastupjerjo opozicionelnych literarnych kruhow NDR kaž Franz Fühmann, Heiner Müller a Sascha Anderson.[6] Rodźeny Wuježčan bě sorabist a załoženski direktor Serbskeho instituta Helmut Faska (1932–2024).
Literatura wobdźěłać
- Marko Grojlich: Mjez horami a holu. Wjesne zapiski. LND, Budyšin 1998, str. 12–14
Žórła wobdźěłać
- ↑ staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjada Bukecy
- ↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 29 (digitalizat).
- ↑ Wuježk w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Jan Meschgang: Die Ortsnamen der Oberlausitz. LND, Budyšin 1973, str. 148.
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 61. → wšě wjeski
- ↑ Anne-Marie Pailhès: Regionale Identität in der DDR: Heinz Czechowski und Sachsen – auf der Suche nach der verlorenen Heimat in der Autobiographie, w: Ostdeutsche Erinnerungsdiskurse nach 1989: Narrative kultureller Identität, wudate wot Elisy Goudin-Steinmann und Carole Hähnel-Mesnard, Berlin 2013, str. 227–244, tule str. 238sl.
Wotkaz wobdźěłać
Commons: Wuježk – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow.svg){kind=small}