Vientiane
Vientiane (laosce ວຽງຈັນ, Vieng Chan, ʋíəŋ tɕàn) je stolica Laosa w juhowuchodnej Aziji kaž tež kulturne, hospodarske a politiske srjedźišćo kraja. Město a wokolina nadeńdźetej so w něhdźe 4000 km² wulkej nižinje při Mekongu, kotryž twori tule statnu hranicu z Thailandskej. Wot lěta 1994 wjedźe tak mjenowany „móst přećelstwa“ jako scyła prěni móst při delnim běhu rěki do susodneho kraja.
| swójske mjeno | ວຽງຈັນ | |
| ||
| Zakładne daty | ||
|---|---|---|
| stat |  Laos
| |
| wysokosć | 175 metrow n.m.hł. | |
| přestrjeń | 130 km² | |
| wobydlerstwo | 783.000 (2013) | |
| hustosć zasydlenja | 6.023,1 wob./km² | |
| ||
| Patuxai, triumfowy wobłuk z 1960tych lět | ||
W měsće knježi włóžna, tropiska klima z přerěznymi temperaturami wot 16 do 28° C w januarje a 25 do 32° C w juniju. Dešćowy čas traje wot apryla hač do oktobra.
Stawizny wobdźěłać
Vientiane załoži so w 13. lětstotku jako město w mócnarstwje Lan Xang a wuwiwaše so pódla jeho stolicy Luang Prabang, doniž so w lěće 1563 z nowej stolicu njesta. Po rozpadźe mócnarstwa bě město wot lěta 1707 sydło kralestwa Vieng Chan, kotrež steješe bórze pod thailandskim nadknjejstwom. Po zwrěšćenej rebeliji krala Anuvonga w lěće 1826 zničichu thailandske jednotki cyłe město – nimo templow – a zawlečechu jeho wobydlerstwo přez Mekong do centralneje Thailandskeje. Hišće štyrceći lět pozdźišo namakachu francoscy slědźerjo na městnje Vientiana jeničce dźungl a ruiny.
W lěće 1887 sta so Laos z francoskim protektoratom a dźělom Francoskeje Indochiny. Po poražce Francoskeje přećiwo Němskej w Druhej swětowej wójnje bu kraj wot japanskeho wójska wobsadźeny, steješe pak oficialnje dale pod francoskim zarjadnistwom. Dnja 1. septembra 1945, po kóncu wójny w Aziji, wozjewi kralestwo Laos swoju njewotwisnosć přećiwo woli Francozow.
Wotkaz wobdźěłać
Commons: Vientiane – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow