Sudety
Sudety (němsce Sudeten, pólsce Sudety) su dołhi horinski rjećaz mjez Čechami w juhu a Šleskej w sewjeru, kotryž zwjazuje Rudne horiny na zapadźe z Karpatami na wuchodźe. Wone su dźěl Čěskich namjeznych horin, kiž wobdawaja Čechi na třoch bokach. Přez horinski hrjebjeń běži čěsko-pólska mjeza. Sudety wobsteja z wjacorych masiwow, z kotrychž su Kyrkonoše a Worjołske horiny najmarkantniše. Najwyši wjeršk Sudetow je Sněžka (1603 metrow) w Kyrkonošach.
Cyłkowny rjećaz je něhdźe 310 kilometrow dołhi a mjez 30 a 50 km šěroki.
Na spadki bohate Sudety su dźěl hłowneho wódneho rozwoda w Europje mjez Sewjernym a Baltiskim morjom. Najwažnišej ze Sudetow pochadźacej rěce stej Łobjo a Wódra. Juhowuchodny dźěl Sudetow wotwódnja přez Morawu a Dunaj do Čorneho morja.
Rozrjadowanje wobdźěłać
Sudety wobsteja z třoch wotrězkow:
- Zapadne Sudety su najzapadniši dźěl horinskeho rjećaza a nadeńdu so we Łužicy, Čěskej a Pólskej. Najwyša hora je Sněžka (1603 m). Na samym zapadźe Sudetow leža Zapadołužiska pahórčina, Łužiske hory (Hornjołužiska pahórčina) a Łužiske horiny ze Žitawskimi horinami. Mjez Łužiskimi horinami a Kyrkonošemi leža Jizerske horiny.
- Srjedźne Sudety su dźěl rjećaza wokoło města Wałbrzych w Delnjej Šleskej. Tam namakaja so wuznamne łožišća kamjentneho wuhla. Najwyša hora je Velká Deštná (1115 m) w čěskich Worjołskich horinach. K Srjedźnym Sudetam słušeja tež Sowjace horiny.
- Wuchodne Sudety (čěsce Jeseníky) su dźělne horiny w Šleskej a Morawsko-Šleskej. Jich najwyši wjeršk je Praděd (němsce Altvater) w horinach Hrubý Jeseník z 1492 metrami.
Wotkaz wobdźěłać
Commons: Sudety – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow