Krejčerwjeny januškowc
Krejčerwjeny januškowc (Ribes sanguineum)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Eudikotyledony
Jadrowe eudikotyledony
rjad: (Saxifragales)
swójba: Kosmačkowe rostliny (Grossulariaceae)
ród: Januškowc[1] (Ribes)
družina: Krejčerwjeny januškowc
wědomostne mjeno
Ribes sanguineum
Pursh
Wobdźěłać
p  d  w

Krejčerwjeny januškowc (Ribes sanguineum) je kerk ze swójby kosmačkowych rostlinow (Grossulariaceae).

Krejčerwjeny januškowc
Łopjena a kćenjowe pupki
Kćějacy kerčk krejčerwjeneho januškowca

Wopisanje wobdźěłać

Krejčerwjeny januškowc rosće jako 1 hač 4 metry wysoki lisćo mjetucy, zlochka hałuzaty, w lěće zeleny kerčk. Njenjese ćernje.

Skora je šěrobruna hač čerwjenobruna. Młode wurostki su žałzojće kosmate.

Łopjena wobdźěłać

Měnjate łopjena maja owalny wobrys, su třilapate hač pjećlapate , na bazy wutrobojte, na hornim boku tróšku zmoršćene, na delnim boku husto šěropjelsćojte a něhdźe runje tak šěroke kaž dołhe (, 5-10 cm). Čerstwe łopjenowe zazelenjenje w nalěću wonja žiwicowje.

Kćenja wobdźěłać

Dwusplažne, napadne kćenja su sylnje róžojte a so pokaza w samsnym času z łopjenami w aprylu hač meji. Wone steja po 5 hač 30 w 3−7 cm dołhich, zrunanych abo přewisowacych kulojtych kićach. Jednotliwe kćenja su 5 hač 10 mm wulke a maja pjeć sylnje čerwjene hač pinkojte krónowe łopješka. Kćenjowe stołpiki su žałzojte.

Płody wobdźěłać

Płody su ćěmnopurpurne, módrje šědźiwiznojte jahody, kotrež w junija hač juliju zrawja. Jahody su něhdźe 1 cm wulke; wone su jědźne, maja pak małko aromy.

Stejnišćo wobdźěłać

Rosće w bohatych na kerčiny hórstwowych lisćowych lěsach a na zwisach.

Rozšěrjenje wobdźěłać

Krejčerwjeny januškowc pochadźa ze zapada Sewjerneje Ameriki a wustupuje tam wot Britiskeje Kolumbiskeje hač do Sewjerneje Kaliforniskeje.

Systematika wobdźěłać

W družinje bu slědowacej warjetetnosći (zdźěla tež jako poddružinje wobhladowanej) rozeznawanej:

  • Ribes sanguineum var. glutinosum (Benth.) Loudon
  • Ribes sanguineum var. sanguineum

Chromozomowa ličba je 2n=16.

Wužiwanje wobdźěłać

Dla jaskrawje čerwjeneho kćena bu krejčerwjeny januškowc wot lěta 1826 často jako pyšny kerk w zahrodźe sadźena.

Plahowanske formy wobdźěłać

Wjele sortow je su plahowane. Móžne barby kćenjow su: běła hač ćmowočerwjena. Tu někotre sorty:

  • 'Brocklebankii': Ma róžojte kćenja a njese złote łopjena.
  • 'King Edward VII': Ma kaž karmesin čerwjene kćenja.
  • 'Pulborough Scarlet': Ma čerwjene kćenja a bujnje kćěje.
  • 'Tydeman's White': Ma běłe kćenja.
  • 'White Icicle': Ma běłe kćenja.

Nóžki wobdźěłać

  1. W internetowym słowniku: Johannisbeere

Žórła wobdźěłać

  • Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 776 (němsce)
  • Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5, strona 276 (němsce)
  • Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 298 (němsce)
  • Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
  • Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
  • Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
  • Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)

Eksterne wotkazy wobdźěłać

« Krejčerwjeny januškowc » w druhich projektach Wikimedije:

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije