Jutnička
Jutnička – Nowiny za Serbow bě serbska nowina, kotraž wuńdźe za někotre měsacy w lěće 1842. Wona bě prěnja nowina po třiceći lětach w serbskej rěči.
Hižo 1840/41 běštaj Handrij Zejler a Jan Arnošt Smoler wo załoženju serbskeje nowiny rozwažowałoj, bě pak nazymu 1841 Jan Pětr Jordan, kiž jako reprezentant narodneho hibanja zamołwitosć na so wza. Hamtsku koncesiju wobstara – kaž pozdźišo za Tydźensku Nowinu – Budyski knihikupc Schlüssel, kiž měješe so z wudawaćelom stać. Wokrjesna direkcija Budyšin pisaše na to sakskemu nutřkownemu ministerstwu, zo „njemóže so [potrjeba za serbskim časopisom] runje jako nuzne mjenować“. Najebać to dósta Jordan dnja 15. oktobra 1841 dowolnosć za wudawanje swojich nowin. Prěnje čisło wuńdźe 8. januara 1842 jako Jutřničžka. Nowiny za Serbow. W Budyšinje wjedźene wot J. P. Jordana, wudawane wot Wellerec kniharnje, ćišćane pola C. G. Hiecki. Wot třećeho čisła mjenowaše so nowina Jut'ničžka.
Nowina wobsahowaše štyri strony a publikowaše hłownje originalne a z čěšćiny a słowakšćiny přełožene basnje, powědančka a baje a poskićowaše rady za domjacnosć a hospodarstwo. Hinak hač w Dejkowym Serbskim powědarju a kurěrje njehrajachu politiske powěsće ze šěršeho swěta wulku rólu. Jordan koncentrowaše so na kulturu a literaturu Serbow a susodnych słowjanskich ludow.
Sobudźěłaćerjo w nowinskim dźěle běchu farar Zejler (pod pseudonymom Boršćan), Michał Buk z Budyšina, Korla Awgust Mosak-Kłosopólski kaž tež studentaj Křesćan Bohuwěr Pful („Łužan“) a Jan Arnošt Smoler („Serbosław“).
Jutnička wužiwaše nowy Jordanowy prawopis, štož bě po Korli Awgusće Jenču a Michale Hórniku jedna z přičin za to, zo wosta kruh woteběrarjow chětro wobmjezowany. Hižo ze 26. čisłom dnja 25. junija 1842 zasta Jordan wudawać nowinu. Tydźeń pozdźišo přewza nowa Tydźenska Nowina – wo wjele wuspěšnišo – rólu jeničkich serbskich nowin a w nazymje wuda Jordan sam znowa časopis pod mjenom Serbska Jutnička, tónraz nowinu za wučenych.
Žórło wobdźěłać
- Měrćin Völkel: Serbske nowiny a časopisy w zašłosći a w přitomnosći. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 19–25.