Droždźij
Droždźij (němsce Drehsa) je hornjołužiska wjes z něhdźe 250 wobydlerjemi we wuchodźe Budyskeho wokrjesa, kotraž słuša wot lěta 1994 k městu Wósporkej.
| |||||
| město: | Wóspork | ||||
| zagmejnowanje: | 1994 | ||||
| wobydlerstwo: | 236 (31. decembra 2023)[1] | ||||
| přestrjeń: | 5,21 km² | ||||
| wysokosć: | 185 metrow n.m.hł. | ||||
51.17833333333314.566388888889185
| |||||
| póstowe čisło: | 02627 | ||||
| předwólba: | 035939 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Droždźijski hród | |||||
wikidata: Droždźij (Q18672393)
| |||||
Geografija wobdźěłać
Wjes leži w Hornjołužiskich honach na woběmaj bokomaj Droždźijskeje wody při jeje wustupje z pahórčiny do nižiny. Lěsna dolina rěčki ma nade Droždźijom charakter skalneje wudrjeńcy z hač do 20 metrow wysokimi sćěnami z granodiorita. Rěčka wužórli so z třoch žórłow na Wadečanskich, Bukečanskich a Trjebjeńčanskich honach a spaduje na 8,5 km dołhim běhu sylnje wot 288 na 154 metrow nad mórskej hładźinu.
Susodne wsy Droždźija su Worcyn w sewjerozapadźe, Rodecy a Wawicy w juhowuchodźe, Wadecy w juhozapadźe a Kumšicy w zapadźe.
| lěto | mjeno |
|---|---|
| 1439 | Drosaw |
| 1474 | Drassaw, Drassow |
| 1569 | Dreschaw |
| 1572 | Drösse |
| 1615 | Dreße |
| 1747 | Drehsa |
| 1767 | Droždže |
| 1866 | Droždźij |
Ležownostne mjena wobdźěłać
Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena w Droždźiju: Hajk, Lada, Pastwišća, Pola kamjenja, Pola škowrončej horje, Pola psowej hory, Murjowana, Pola Marka, Pod Markom, Bjenadźic hora, Hawšec studnička, Bjenadźic Hóršawa, Dubina hórka, Pola hornjeho wara, Pola Tempela, Čechi, Hatki, Krušwicec dołki, Langec hora, Tórnawa, Pola kalkoweje pjecy, Burske pola, Kuric hora, Pola delnich kerkow, Swinjace ladko, Smokrow, Pola Worcyna, Wulke polo, We wjerbinkach, Šuntyrka, Skoršawy, Langec dołki, Křižow, Hóršawy, W Fifonjach, Pola hermanskeho puća, Pola Pajkec brězyny, Pjelchata, W žłobach, Dołhe wosrědki, Na Měrćinec, Na wuwrotach, Pola topoła, Pola duba, Pola Zmodlčki, Krušwicec łuka, Njechornska łuka, Kumšiska łuka, Knjenina łuka, Złótnica, Rizl-łuka, Piwarska łuka, Pod Skoršawami, Trjebjeńska łuka, Delnje łuki, Korčmarjec łuka, Pola dubika, Wišnjowa hora, Na hórkach, Pola Polencec pola, W Firdonjach.[2]
Stawizny wobdźěłać
Južnje Droždźija nadeńdźechu w lěsu wulke rownišćo ze zažneje železoweje doby. Wjeska załoži so jako serbske sydlišćo w dole, naspomni so pak k prěnjemu razej hakle w lěće 1400 zwisujo z wosobami z wěsteho Dresaw, Drosaw, Drasaw abo Draesaw. Ryćerkubło tu w prěnich lětstotkach po zdaću njebě, tak zo naspomni so w lěće 1624 jenož jednotliwe kubło a 1658 wudwór.
We 18. lětstotku załoži so Droždźijske ryćerkubło, kiž měješe w slědowacymaj lětstotkomaj ležownostne knjejstwo we wjesce. Kubło wobsedźeše w lěće 1810 štyri konje, šěsć wołow, 20 kruwow, ćelatko, 200 wowcow a dwě swinjeći. W gmejnje bydlachu w tutym lěće 26 burskich swójbow, młynkaj, korčmar, kowar, blidar a sydom dnjowskich dźěłaćerjow.
1847 kupi Berlinski bankownik Droždźijski hród. Dalši wobsedźer, wužiwajo hród jako lětne wočerstwjenišćo, da připrawjeć w druhej połojcy 19. lětstotka hrodowski park. Wot 1925 do 1934 słužeše kubło Pomorčanskej ratarskej pospytowarni. Po Druhej swětowej wójnje rozdźěli so na wósom nowoburskich dworow. W hrodźe zaměstni so w NDRskich časach dźěsćownja „Liselotte Herrmann“.
Dnja 17. junija 1923 załožichu Droždźijčenjo swójsku sokołsku jednotu.
Wjesne mjeno wobdźěłać
Wjesne mjeno je serbskeho pochada a přińdźe pak wot wosoboweho mjena Drož w zmysle „tón drohi“ (přirunaj swójbne mjeno Drožk), pak wot droždźow. W tym padźe by so na połoženje sydlišća w dolinje z błóćanej, hlinjanej – droždźam podobnej – pódu poćahowało.[3]
Wobydlerstwo wobdźěłać
| Podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[4] | Droždźij | město |
|---|---|---|
| ličba wobydlerjow | 248 | 3367 |
| ličba domjacnosćow | 109 | 1368 |
| wosoby na domjacnosć | 2,3 | 2,4 |
| swójby | 76 | 1037 |
| bydlenske twarjenja | 85 | 1056 |
| bydlenska přestrjeń na wosobu (m²) | 42,3 | 40,4 |
| přerězna staroba w lětach | 46,1 | 44,9 |
| kwocient młodostnycha | 21 | 25 |
| kwocient starychb | 36 | 34 |
| podźěl prózdne stejacych bydlenjow | 4,4 % | 7,0 % |
| a: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 b: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 | ||
Po Mukowej statistice měješe Droždźij we 1880tych lětach 304 wobydlerjow, mjez nimi 272 Serbow (89 %) a 32 Němcow.[5] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa Droždźijskeje gmejny wot jenož hišće 46,2 %.[6]
W lěće 1925 bě mjez 309 wobydlerjemi 300 ewangelskich a sydom katolskich. Ewangelscy wěriwi přisłušeja znajmjeńša ze 16. lětstotka Hrodźišćanskej wosadźe. Droždźijske dźěći chodźachu do Worcynskeje šule.
Zajimawostki wobdźěłać
Dwuposchodowe domske čo. 17 ze stołom w přizemju a walbowej třěchu steji pod pomnikoškitom. K dworej słuša něhdyša kowarnja ze stykami w hornim poschodźe. Juhozapadnje wsy so při Wadečanskim puću kamjentnej křižej namakataj.
Hłowne jednanje Jurja Wjeloweje knihi Robotow pak njebě kónc hraje w Droždźiju.
Wosobiny wobdźěłać
- Jan Swora (1821–1912), wojnar a wjednik pobožnych lutherskich Serbow
- Herman Šleca (1892–1948), wučer a wědomostnik, organizator narodneho žiwjenja
- Měrćin Kerk (1896–1965), pjekarski mišter a kulturny prócowar
- Alfred Měškank (1927–2016), sorabist, rěčewědnik a přełožowar
Žórła wobdźěłać
- ↑ staw: 31. decembra 2023; Hamtske łopjeno města Wósporka 1/2024 (pdf)
- ↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 27sl. (digitalizat).
- ↑ Ernst Eichler, Hans Walther: Historisches Ortsnamenbuch von Sachsen. Zwjazk I, Akademie Verlag, Berlin 2001, str. 213
- ↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: město Wóspork (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 52. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 244.
Wotkazaj wobdźěłać
Commons: Droždźij – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Droždźij w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)