Łomsk (Njeswačidło)

wjes w Budyskim wokrjesu, gmejnski dźěl Njeswačidła

Łomsk (němsce Lomske) je mała wjeska z 21 wobydlerjemi[2] w hornjołužiskim wokrjesu Budyšin. Słuša ke gmejnje Njeswačidło a leži 168 m nad mórskej hładźinu. Hač do lěta 1936 běše samostatna gmejna z wjesnym dźělom Liša Hora.

Łomsk
Lomske
Połoženje Łomska na karće Hornjeje Łužicy
Połoženje Łomska na karće Hornjeje Łužicy
DEC
Połoženje Łomska
Połoženje Łomska
gmejna: Njeswačidło
zagmejnowanje: 1936
wobydlerstwo: 21 (31. decembra 2022)[1]
wysokosć: 168 metrow n.m.hł.
51.26694444444414.299444444444168
póstowe čisło: 02699
předwólba: 035933
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Łomšćan/-ka
adjektiw:
Łomšćanski
skłonowanje:
Łomska, Łomskej, Łomsk, Łomskom, we Łomsku
Powětrowy wobraz (2018)
Powětrowy wobraz (2018)

Powětrowy wobraz (2018)

Napohlad wjeski z juhozapada

Susodne wjeski su Njeswačidło na wuchodźe, Nowe Bóšicy a Wětrow (gmejna Bóšicy) na juhu a Liša Hora na zapadźe.

Stawizny wobdźěłać

 
Pomnik za Stanisława Błażejczuka pola Łomska

W holi sewjerozapadnje Łomska, na městnje, kotrež runje tak Łomsk rěka, nadeńdźe so někak 30 rowow z bronzoweje doby. Dźensniša wjeska – po sydlišćowej formje kulowc – naspomni so pak prěni raz hakle w lěće 1511 jako Lombschitz, pozdźišo hač susodne wsy.[3] Sydom lět po tym mjenuje so wěsty Lumpschk jako knježe sydło. Mjeno pochadźa wot staroserbskeho słowa łom za swětlinu w holi abo powšitkownje za městno, hdźež žane štomy njesteja.

Hač do lěta 1841 steješe wjeska pod knjejstwom Njeswačanskeho kubła, kotrež měješe tule sčasami wudwór. Potom tworještej Łomska a Liša Hora samostatnu wjesnu gmejnu, doniž njebuštej w lěće 1936 do Njeswačidła zagmejnowanej.

Dnja 25. apryla 1942 zamordowachu nacionalsocialisća při křižowanišću w lěsu sewjernje Łomska pólskeho nućenca Stanisława Błażejczuka. 2018 bu jemu wopomnjenski kamjeń stajeny.[4]

Wobydlerstwo a rěč wobdźěłać

W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 72 wobydlerjow, z nich 71 Serbow (99 %).[5] 1925 bě wot cyłkownje 61 wobydlerjow 51 ewangelskich, kiž přisłušachu Njeswačanskej wosadźe.

Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 18 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 56,3 lět (Sakska: 46,4).[6] Tuž bě Łomsčanske wobydlerstwo najstarše w Njeswačanskej gmejnje.

Pomniki wobdźěłać

Jako kulturnej pomnikaj škitanej stej kamjentnej pućnikaj z 19. lětstotka před chěžkomaj Łomsk čo. 8 a čo. 9.

Žórła wobdźěłać

  • Westliche Oberlausitz zwischen Kamenz und Königswartha (= Werte unserer Heimat. Zwjazk 51). 1. nakład. Akademie Verlag, Berlin 1990, ISBN 3-05-000708-7, str. 118.
  1. staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Njeswačidło
  2. staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Njeswačidło
  3. Łomsk w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  4. Trudla Malinkowa: Row w serbskej holi / Das Grab in der Heide / Grób w łużyckiej kniei. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2018.
  5. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 55. → wšě wjeski
  6. Wuslědki ludličenja 2011 za Njeswačidło (pdf)

Wotkaz wobdźěłać

  Commons: Łomsk – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije