Čorny rulik
| |
| Čorny rulik (Atropa belladonna) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Euasteridy I | |
| rjad: | (Solanales) |
| swójba: | Wrónidłowe rostliny (Solanaceae) |
| ród: | Rulik[1][2] (Atropa) |
| družina: | Čorny rulik |
| wědomostne mjeno | |
| Atropa belladonna | |
| L. | |
Čorny rulik (Atropa belladonna) je rostlina ze swójby wrónidłowych rostlinow (Solanaceae).
Wopis wobdźěłać
Čorny rulik je trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć wot 0,5 m hač do 1,5 m. Rostlina je wotstejaca rozhałuzowana a žałzojće kosmata. Stołpiki su sylnje rozhałuzowane, tupohranite a docpěja wysokosć wot 60 hač do 180 cm.
Łopjena wobdźěłać
Wulke, měnjate łopjena su jejkojte, kónčkojte, žałzojće kosmate, šěroko-lancetojte a docpěja dołhosć wot hač do 15 cm. We wobłuku kwětnistwa su po zdaću přećiwostejne.
Kćenja wobdźěłać
Kćěje wot junija hač do awgusta. Načerwjeń brune, brunowioletne abo zelenojte kćenja su zwonojte, docpěja dołhosć wot 2,5 hač do 3 cm a wisaja po jednym we hornich łopjenowych rozporach. Zwonojta króna je pjećdźělna.
Płody wobdźěłać
Płody su najprjedy zelene, pozdźišo čorne, błyšćace, wišeńwulke, jara jědojte jahody, kotrež docpěja tołstosć wot hač do 1,5 cm. Wone wobsahuja alkoloidy, a to hyoscyamin, atropin a skopolamin.
Ptački jako na př. drózny móžeja płody jěsć. Wone symjenja rozšěrjuja.
Stejnišćo wobdźěłać
Rosće w lěsnych swětlinach a na lěsnych pućach. Ma radšo čerstwe, wutkate, zwjetša wapnite pódy.
Rozšěrjenje wobdźěłać
Rostlina je w srjedźnej a južnej Europje rozšěrjena.
Wědomostne mjeno wobdźěłać
Mjeno roda Atropa je wot mjena grjekskeje dóńtoweje bohowki Atropos "njewotwobroćomny" (němsce "unabwendbar") wotwodźene.
Nóžki wobdźěłać
- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 441.
- ↑ W internetowym słowniku: Tollkirsche
Žórła wobdźěłać
- Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 3. zwjazk, ISBN 3-411-12033-9, strona 218 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 370 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 372 (němsce)
- Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, strona 150 (němsce)
Eksterne wotkazy wobdźěłać
- Čorny rulik. W: FloraWeb.de. (němsce)