Abraham Frencel
Abraham Frencel (tež Brancel) (* 19. nowembra 1656 w Kózłom, † 15. apryla 1740 w Schönauje pola Berzdorfa) bě serbski ewangelski farar, sorabist, rěčespytnik a uniwersalny slědźer. Wón bě syn Michała Frencela.
Wopytawši gymnazij w Budyšinje studowaše w lětach 1679–1682 we Wittenbergu teologiju. Potom bě dwě lěće domjacy wučer w Lichanju. 1684 nastupi farske městno w Husčanskej wosadźe a wot 1686 bě hač do swojeje smjerće 1740 farar w Šunowje pola Berzdorfa, kotryž ležeše tehdy hižo za hranicami dwurěčneje Łužicy.
Frencel bě najpłódniši slědźer swojeje doby, přirunowaše serbšćinu z druhimi słowjanskimi rěčemi, ale tež z hebrejšćinu. Přeslědźeše stawizny, wěnowaše so etnografiskim, demografiskim a krajnowědnym łužiskim temam. Wulki dźěl z jeho dźěłow pak zawosta w rukopisu.
Twórby
wobdźěłać- De originibus linguae sorabicae : Liber I, in quo vocabula Sorabica ea, quae materialiter & formaliter Ebraea sunt, exponuntur in usum cumprimis Patriae Lusatiae .... Budissinae: Andr. Richter, 1693.
- Marpe' lašon, hoc est, medicina linguae pro iis tantummodo, qui contra origines Sorabicas nuper disputarunt, composita. Budissae: Andr. Richter, 1694.
- Lusatiae utriusque nomenclator. W: Hoffmann, Christ. Godofr., 2 Scriptores rerum Lusaticarum. 1719, str. 23-63.
Literatura
wobdźěłać- Mósak Kłosopólski: Abraham Frencelius
- Antonín Frinta: O počátcích filologie a slavistiky u Lužických Srbů. W: Slavia 26(1957)4. str. 578-585.
- Rudolf Jenč: Po slědach Abrahama Frencla. W: Rozhlad 5(1955)9. str. 273-282.
- Arnošt Muka: Frenceliana [Abraham Frenzel ] 1-8. W: ČMS 33(1880), str. 36-44; (1881) str. 69-78; 117-121; (1882) str. 22-52; (1890) str. 97-111.
- Jan Petr: Zdroje díla Abrahama Frencla. W: Slavia 55(1986)3. str. 247-258.
- Jan Petr: Abraham Frencel (Žiwjenjopisy). Budyšin: LND, 1989.
- Stanisław Stachowski: Język górnołużycki w "De originibus linguae sorabicae" Abrahama Frencla (1693–1696). Wrocław/Warszawa/Kraków: Ossolineum, 1967.
- Stanisław Stachowski: Słownik górnołużycki Abrahama Frencla (1693–1696) (= Monografie Slawistyczne; 40). Wrocław/Warszawa/Kraków: Ossolineum, 1978.
Wotkaz
wobdźěłać- Dokumenty w Serbskim kulturnym archiwje (pdf-dataja)