Wonjaty šlěz
Wonjaty šlěz (Malva moschata)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Eurosidy II
rjad: (Malvales)
swójba: Šlězowe rostliny (Malvaceae)
podswójba: (Malvoideae)
ród: Šlěz[1][2] (Malva)
družina: Wonjaty šlěz
wědomostne mjeno
Malva moschata
L. (1753)
Wobdźěłać
p  d  w

Wonjaty šlěz (regionalnje wonjaty šlez, Malva moschata) je rostlina ze swójby šlězowych rostlinow (Malvaceae).

Běłe kćenje wonjateho šlěza
Štyri kćenja, z kotrychž wobě srjedźnej matej zawjerćane krónowe łopješka
Dwě Kćeni

Wopis wobdźěłać

Wonjaty šlěz je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 20 hač 80 cm (hač do 1 m). Rostlina je zmjerzkokruta, rosće kerkojće a daloko wustupowace.

Stołpik a łopjena njesu jednore kosmy.

Łopjena wobdźěłać

Delnje łopjena su pjećdźělnje lapate, mjeztym hornje łopjena su hač do spódka rukojće 3-7-dźělne, při čimž jich wotrězki su do wuskich, paskojtych kónčkow rozpačene. Jich powjerch je lěpjaty a kosmaty.

Při rozmlěću mošusojće resp. twarožkojće wonja.

Kćenja wobdźěłać

Kćěje wot junija hač oktobra. Kćenja docpěwaja šěrokosć wot 4 hač 6 cm a steja po jednym hač po třoch we łopjenowych rozporach a w kićach na kóncu stołpika. Krónowe łopješka su róžojtowioletne abo jasnoróžojte z tróšku ćěmnišimi nerwami a docpěwaja dołhosć wot 2 hač 4 cm. Zwonka pjećłopješkoweho kelucha ma tři lancetojte łopješka, kotrež su 3-5 raz tak dołhe kaž šěroke, a docpěwaja dołhosć wot 3 hač 5 mm a su na spódku z keluchom zrosćene.

Kćenja a zwjadnjene młode rostliny słabje po mošusu wonja.

Sorta Alba njese běłe kćenja.

Płody wobdźěłać

Dźělpłody su na chribjeće sylnje kosmate.

Stejnišćo wobdźěłać

Rosće na suchich, słónčnych łukach a pastwach, nadróžnych kromach a skłoninach. Preferuje zwjetša małowapnate pódy na třóšku ćoplišich stejnišćach.

Rozšěrjenje wobdźěłać

Rostlina je w srjedźnej a južnej Europje rozšěrjena.

Nóžki wobdźěłać

  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 506.
  2. W internetowym słowniku: Malve

Žórła wobdźěłać

  • Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, strona 546 (němsce)
  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 208 (němsce)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 42 (němsce)
  • Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
  • Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)

Eksterne wotkazy wobdźěłać

 
Commons
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije