Běły jěrowc
.jpg)
| |
| Běły jěrowc (Aesculus hippocastanum) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eurosidy II | |
| rjad: | (Sapindales) |
| swójba: | Mydłowcowe rostliny (Sapindaceae) |
| podswójba: | Jěrowcowe rostliny (Hippocastanoideae) |
| ród: | Jěrowc[1][2] (Aesculus) |
| družina: | Běły jěrowc |
| wědomostne mjeno | |
| Aesculus hippocastanum | |
| L. | |
Běły jěrowc (Aesculus hippocastanum) je štom ze swójby mydłowcowych rostlinow. Prjedy słušeše do swójby jěrowcowych rostlinow (Hippocastanaceae), kotraž nětko je podswójba (Hippocastanoideae).
Wopis wobdźěłać
Běła jěrowc je lěćozeleny štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 20 hač do 25 m z krótkim zdónkom, sylnymi hałuzami a njesymetriskej krónu. Jeho pupki su tołsty a lěpjate.
Króna je kulojta.
Łopjena wobdźěłać
Łopjena su porstate a wobsteja z 5 hač 7 łopješkow.
Kćenja wobdźěłać
Wón kćěje wot apryla hač do meje; po někotrych žórłach wot meje hač do junija. Krónowe łopješka su běłe, hornje z žółtym abo čerwjenym blečkom.
Njewopróšene kćenja maja žołte blečki, mjeztym starše abo wopróšene kćenje oranžowe a čerwjene blečki.
Płody wobdźěłać
Kałačojty płód wobsahuje błyšćaće brune symjenja. Symjenja wobsahuja saponiny a hórke maćizny.
Škódnicy wobdźěłać
Často hižo za čas lěća so łopjena přebarbja. Za to stej dwě hłownej přičinje.
- Wot někotrych lětow so (Cameraria ohridella) wupřestrěwa. Jeho larwy jědźa w nutřkownym łopjenow.
- (Guignardia aesculi) tež je časty.
Stejnišćo wobdźěłać
Wón rosće na wutkatych, hłuboko sahacych, humoznych, pěskowych a hlinowych pódach.
Rozšěrjenje wobdźěłać
Běła jěrowc je na sewjernej balkanskej połkupje rozšěrjeny. Nimo toho bu wón w srjedźnej Europje nasadźany.
Sorty wobdźěłać
Sorta 'Baumannii' njese dospołnje kćějace kćenja a docpěwa wysokosć wot 20 hač do 25 m. Wona kćenja su šikwane a běłe.
Sorta 'Pyramidalis' rosće šěroko pyramidalnje a docpěwa wysokosć wot hač do 8 m.
Sorta 'Globosum' docpěwa wysokosć wot 8 m.
Nóžki wobdźěłać
- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 179.
- ↑ W internetowym słowniku: Roßkastanie
Žórła wobdźěłać
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 426 (němsce)
- Throll: Was blüht im Garten? 1000 Pflanzen Pflege Merkmale Sorten, ISBN 978-3-440-11331-8, strona 15 (němsce)
- Ulrich Hecker: BLV Bestimmungsbuch Bäume und Sträucher, ISBN 3-403-13737-3, strony 68-69, 153, 168, 186 (němsce)
- Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
- Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)
Eksterne wotkazy wobdźěłać
Běły jěrowc. W: FloraWeb.de. (němsce)
- Botanický herbář (čěsce)
- garten.cz (čěsce), (pól.), (němsce), (jendź.), (słow.)
- ARKive (jendź.)
- USDA plants database (jendź.)
 |
Tutón zapisk wo botanice je hišće jara krótki. Móžeš pomhać jón dale wutwarjeć. K tomu stłóč horjeka na Wobdźěłać.
Jeli eksistuje w druhej rěči hižo bóle wuwity zapisk ze samsnej temu, móžeš tež z tutoho přełožować. |
Jeli ma zapisk wjace hač jedyn njedostatk, wužij prošu předłohu |